Een korte definitie
Tijdens de Duitse bezetting van België tussen mei 1940 en september/oktober 1944, blijft een belangrijk deel van het Belgische bestuursapparaat voortwerken. Binnen het kader van het internationaal oorlogsrecht, wordt er samengewerkt met de Duitse bezetter in het ‘algemeen belang’. Het zwaartepunt van de macht verschuift naar economische notabelen, ambtenaren en experten, steden en gemeenten. Een reeks autoritaire hervormingen en een machtsgreep van collaborerende groepen bouwen de Belgische liberale democratie af. Belgische besturen voeren een deel van het het Nazi-programma mee uit. Na de oorlog moet via de administratieve zuivering en de bestraffing van collaboratie hierover geoordeeld worden. De vragen zijn vandaag relevanter dan ooit : waar ligt de grens van het samenwerken met een dictatoriaal regime en welke compromissen zijn gerechtvaardigd om een erger kwaad te vermijden ?
Hoofdartikels
Capitulatie van het Belgische leger
Het staatshoofd neemt in mei 1940 de beslissing te capituleren en als krijgsgevangene in bezet België te blijven om samen te werken met de Duitse bezetter, een beslissing met enorme gevolgen
De unieke zomer van 1940
Tijdens het unieke jaar 1940 leek alles mogelijk, en werden wilde plannen gesmeed om de Belgische liberale democratie fundamenteel naar een nieuwe, autoritaire richting te sturen
De Belgische regering in Londen
De Belgische regering verliet het land na de Duitse inval in mei 1940 en een deel van de ministers kwam terecht in Londen, waar ze geleidelijk een grote rol zouden gaan spelen
Het bestuur van de secretarissen-generaal
Tot hun eigen verrassing kwamen de Belgische topambtenaren aan het politieke en bestuurlijke roer van het land te staan, de facto ter vervanging van de afwezige ministers
Corporatisme
Als deel van de autoritaire hervormingen van het Belgische staatsbestel, werden nieuwe staatscorporaties opgericht die met ruime bevoegdheden en grote autonomie de democratische staat verder afbouwden.
Lokaal bestuur
Het bestuur van steden en gemeenten werd meteen belangrijk, maar kwam zwaar onder druk van autoritaire hervormingen, infiltratie van collaborateurs en zware Duitse druk
Accommodatie
Samenwerken en compromissen sluiten vanuit een nationaal, algemeen belang zat tussen collaboratie en verzet, of was het soms een beetje van allebei ?
Oorlogsrecht en wetgeving
Het Belgische bestuur tijdens oorlog en bezetting, werd in 1940-1944 geregeld door diverse internationale en nationale wetgeving, die mee bepaalden welke keuzes gemaakt werden
De Duitsche Militärverwaltung
België krijgt in juni 1940 een Duits militair bezettingsbestuur dat de bestuurlijke bevoegdheid krijgt over België en de Franse departementen Nord en Pas-de-Calais –
Ordehandhaving
De ordediensten werden gecentraliseerd onder het ministerie van Binnenlandse Zaken en via administratieve controle en toezicht werd gewerkt naar een politiestaat
Na de bevrijding
Na de bevrijding moest worden geoordeeld over de bestuurlijke samenwerking. Maar volstonden de strafwet en de regelgeving wel om de complexe grijze zones te evalueren?
Ministeries en Comité van Secretarissen-generaal
Andere Secretarissen-generaal
De Winter Emiel - Plisnier Oscar - Verwilghen Charles
De Belgische regering in Londen
.jpg)
Andere
CEPAG - Bondas Joseph - Hoste Julius - Huysmans Camille - Joassart Gustave - Motz Roger - Rens Jef - Van Zeeland Paul
De koning en zijn entourage
Frédéricq Louis - Rupture de Wynendaele
Lokaal bestuur
.jpg)
Grand Anvers - Grand Bruxelles - Grand Charleroi - Grand Gand - Grand La Louvière - Grand Liège - Réformes - Elections communales (1938) - Elections communales (1946)
Politiek van het minste kwaad en Accommodatie
Oorlogsrecht- en wetgeving, begrippen
Ordehandhaving
Andere bijdragen
Police générale du Royaume - Réforme des polices et de la gendarmerie - Milices paramilitaires - Police auxiliaire
Tewerkstelling
Voedselvoorziening
Experten en Persoonlijkheden
Andere
Bekaert Léon - Bisqueret Léon - Craen Gaston - Collin Fernand - Davignon Jacques - Delmer Alexandre - Engelbeen Karel - Fuss Henri - Gerard Max-Léo - Gerard Gustave-Léo - Goldschmidt Paul - Goris René - Houben Robert - Jussiant Jean - Lamberty Max - Lippens Maurice - Michielsen Albert - Molitor André - Molle Omer - Roger Charles - Velge Henri - Wodon Louis
