Fernand Demany (1904-1977), journalist en politicus, kan omwille van zijn acties als hoofd van het Onafhankelijkheidsfront gezien worden als één van de meest opgemerkte verzetsmensen.
Al vroeg engageerde Demany zich in het Antwerpse liberale blad Le Matin waar hij door het bestuur van Le Soir werd opgemerkt en werd aangeworven in 1931. Als verslaggever en manusje-van-alles onderscheidde hij zich als initiatiefnemer, harde werker en getalenteerde schrijver. Tot 1940 publiceerde hij bovendien ook verschillende poëziebundels en enkele romans.
Vanaf de jaren 1930 schreef Demany steeds meer artikels tegen het fascisme, het Rexisme en de neutraliteitspolitiek van Leopold III. In februari 1941 lanceerde hij op eigen houtje het clandestiene blad La Résistance passive dat later werd omgedoopt tot La Résistance. Hij bracht hier 41 nummers van uit. Tot in de lente van 1942 schreef hij bovendien ook artikels voor andere clandestiene bladen in de hoofdstad, waaronder La Voix des Belges. De arrestatie van verschillende verantwoordelijken van dat tijdschrift dreven hem naar het ondergronds verzet. Dit was de start van zijn intensieve betrokkenheid bij het Onafhankelijkheidsfront (OF).
Wanneer hij in het begin van de winter van 1941-1942 werd gevraagd mee te werken aan het oprichten van een grote populaire verzetsbeweging die door de communisten werd geïnitieerd, ging Demany al snel akkoord er de rol van nationaal secretaris te vervullen. Als niet-officiële aanhanger van het communisme – hij trad hier in het grootste geheim tot toe in de lente van 1942 – was hij verantwoordelijk voor de contacten buiten de organisatie. Bovendien stimuleerde hij de ruime verspreiding van de woorden van de beweging via verschillende persorganen waaraan hij meewerkte en die hij in sommige gevallen zelf creëerde. Vermeldenswaard zijn vooral (uitgezonderd het clandestiene La Résistance dat aansloot bij het OF): Libération, het Bulletin intérieur du front de l’Indépendance en bovendien nog twee bladen met groot bereik: Front, het nationale orgaan van het OF dat gelanceerd was in de herfst van 1943, en de valse Soir.
Als minister van het verzet van 26 september tot 16 november 1944 was Demany belast met voorlichting. Hij leidde de betogingen van 25 november 1944 tegen de regering. De mislukking van die betogingen markeerden de neergang van het OF. Als hoofdredacteur van het wekelijkse Front en medewerker aan de Drapeau Rouge, het officiële orgaan van de communistische partij, zetelde Demany als volksvertegenwoordiger van februari 1946 tot juni 1950 in het parlement. Wanneer hij uit de partij werd gesloten wegens gebrek aan discipline, verbrak hij de banden met zijn oude kameraden van het OF. Hij werkte nadien nog mee aan het socialistische blad Le Peuple en later ook aan de dagbladen Indépendance en La Wallonie en uiteindelijk het weekblad Vlan.
Bibliografie
Denuit Désiré, Fernand Demany : mousquetaire de la Résistance, le Front de l'Indépendance, le faux "Soir", Bruxelles : La Renaissance du Livre, 1982.
Maerten Fabrice, « Fernand Demany », in : site internet The Belgian War Press, 2012 (https://warpress.cegesoma.be/fr/node/8948).
