Het project

Belgium WWII is het nieuwe online platform dat volledig gewijd is aan België tijdens de Tweede Wereldoorlog. In tijden van fake news, onbetrouwbare en ongecontroleerde informatie, stelt het CegeSoma (Studiecentrum voor Oorlog en Hedendaagse Maatschappij) een online platform voor dat kwaliteitsvolle informatie biedt over gevoelige feiten uit de Tweede Wereldoorlog.

Hoewel dit conflict meer dan 70 jaar geleden is afgelopen, weegt het nog steeds op onze maatschappij. Het blijft voer voor debat en controverse, zowel op maatschappelijk niveau als in familiekring.

Voor het CegeSoma (Studie- en documentatiecentrum Oorlog en Hedendaagse Maatschappij), is Belgium WWII een essentieel project. Het centrum is opgericht in 1967 met het oog op het verzamelen, bewaren en inventariseren van documenten en archieven die verband houden met de Tweede Wereldoorlog in België. In de loop der jaren heeft het CegeSoma een ware expertise opgebouwd in de geschiedenis van dit conflict. Een geschiedenis die vaak een gevoelige kwestie blijft zowel op politiek en sociaal vlak, als binnen families en op het niveau van de collectieve verbeelding. Voor het Centrum is het van essentieel belang om het grote publiek te bereiken met de recentste onderzoeksresultaten over deze periode, via een heldere, kritische en wetenschappelijke aanpak. Dankzij dit nieuwe virtuele platform, is het CegeSoma meer dan ooit het referentiepunt voor de studie van de Tweede Wereldoorlog in België.

Vandaag is de internetreflex alomtegenwoordig wanneer we onmiddellijk een antwoord willen op onze vragen. Daarom zal dit project, gesubsidieerd door het Federaal Wetenschapsbeleid, via digitale tools kwaliteitsvolle informatie over het Belgische oorlogsverleden aanbieden. De website biedt meertalige content (Frans/Nederlands en deels Duits).

In het huidige stadium ligt de focus op twee centrale thema’s: collaboratie en repressie enerzijds; justitie in oorlogstijd anderzijds. Andere thema’s zoals het verzet, het dagelijks leven, de vervolgingen en de herinneringskwesties volgen binnenkort.

Mythes van collaboratie en repressie ontkrachten

Tot vandaag blijft collaboratie een gevoelig thema én voer voor debat in onze maatschappij en in familiale context. Een analytische en relativerende blik, gebaseerd op recent wetenschappelijk onderzoek, is een essentiële sleutel tot het begrip van dit gevoelige thema. Het doel? Een halt toeroepen aan de hardnekkige mythes rond collaboratie en repressie. Is collaboratie bijvoorbeeld een exclusieve mannenzaak? Belgium WWII verkent de rol van vrouwen in de collaboratie. Is collaboratie een exclusief Vlaams fenomeen? Belgium WWII analyseert de instanties die de bezetter in Franstalig België hebben ondersteund en verdedigd.

De justitie geconfronteerd met zware dilemma’s

Justitie is één van de garanten van het democratische systeem. Haar fundamentele rol is het straffen van misdrijven en oplossen van conflicten volgens de principes van de rechtsstaat. Onder de bezetting is de justitie zelf kwetsbaar, aangezien het recht van de bezetter niet noodzakelijk overeenkomt met dat van degenen die worden bezet. In deze donkere periode gaan de Belgische magistraten door met hun werk, maar worden ze tegelijkertijd geconfronteerd met de militaire justitie van de bezetter. Belgium WWII analyseert de houding van de Belgische justitie en kijkt hoe die evolueert in de loop van het conflict. De magistraten krijgen te maken met uiterst moeilijke keuzes: moeten ze hulp verlenen aan de vijand of hun medeburgers beschermen, ook wanneer ze de Belgische wet overtreden? Ook de (il)legale middelen die de Duitse militaire rechtbanken gebruiken om de orde te handhaven worden onder de loep genomen.

De website zal zich richten tot de drie gemeenschappen, door meertalige content te voorzien (Frans, Nederlands, en deels Duits). In België hebben we het altijd moeilijk gehad om een dialoog tot stand te brengen tussen de verschillende gemeenschappen over hun herinnering aan de Tweede Wereldoorlog. De oorlog blijft een thema dat onze drie gemeenschappen verdeelt. Belgium WWII wil daarom een ‘trialoog’ voeren door ook een stem te geven aan de Duitstalige Belgen en hun bijzondere geschiedenis. Het doel is een panorama van ieders ervaringen aan te bieden.

Belgium WWII wil zich richten op het grote publiek.

Een betrouwbare informatiebron voor de pers en de politieke wereld

De Tweede Wereldoorlog is vandaag nog steeds het onderwerp van uitvoerig debat. Belgium WWII biedt de pers en de politieke wereld betrouwbare en bondige teksten, geschreven door specialisten, om het Belgische oorlogsverleden zo goed mogelijk te begrijpen en te interpreteren. Het platform wil zo een onmisbare tool worden voor journalisten, politici of publieke personen die geconfronteerd worden met de geschiedenis van dit conflict.

Een essentiële tool in het onderwijzen van geschiedenis

Belgium WWII heeft de ambitie om een zoek- en leerinstrument te worden voor onderzoekers en studenten (van het secundair onderwijs tot de universiteit). Een website richt zich vooral tot jongeren, allemaal digital natives. Maar meer dan gewoon een website, biedt dit platform hen de mogelijkheid om hun kennis over het Belgische oorlogsverleden te verdiepen en om de talloze begrippen verbonden met dit conflict beter te begrijpen. Belgium WWII stelt eveneens vier pedagogische dossiers ter beschikking aan geschiedenisleerkrachten, met leerstof die beantwoordt aan het jaarplan van het zesde middelbaar. Elk van deze dossiers bevat een versie voor de lesgever en een versie voor de leerlingen om mee aan de slag te gaan.

Een nieuw medium om geschiedenis te presenteren aan het grote publiek

Belgium WWII richt zich ook tot het grote publiek via andere communicatiekanalen dan die eigen aan het onderwijs en het academische onderzoek. Nieuwe digitale formats worden hiervoor gebruikt met als doel het verleden beter te helpen begrijpen. Video’s, virtuele tentoonstellingen en boeiende oorlogsverhalen van anonieme of meer bekende personen… kortom een diversiteit aan aantrekkelijke media om het toenmalige dagelijkse leven en de daarbij horende uitdagingen op een alternatieve manier te ontdekken.

Belgium WWII gebruikt verschillende digitale instrumenten om kennis over te dragen, zodat het publiek in al zijn diversiteit ons oorlogsverleden kan begrijpen. Het platform combineert verschillende media en digitale tools: archiefvideo’s en animatievideo’s, interviews met specialisten, audiocapsules en archieffoto’s, maar ook interactieve grafieken en links. Het doel is om het verleden via digital storytelling voor te stellen aan het publiek.

Belgium WWII combineert vier verschillende vormen van interactie. Het virtuele platform bezoeken, is een swingende ervaring door de combinatie van kennis en inleving met behulp van animatiefilms, virtuele tentoonstellingen, boeiende levensverhalen en een digitale encyclopedie.

Vijf essentiële vragen - Animatiefilms en interviews met experten

Een antwoord bieden op de vijf vragen die u zich altijd al heeft gesteld over verschillende issues omtrent de Tweede Wereldoorlog. Dat is de uitdaging die Belgium WWII aangaat in haar rubriek “Vijf essentiële vragen”. Elk thema wordt voorgesteld in vijf eenvoudige en directe vragen.

In het hart van bezet België - Virtuele tentoonstellingen

Duik in het hart van bezet België dankzij onze ‘virtuele tentoonstellingen’. Digitale parcours doorspekt met foto’s, archiefstukken, video’s en verklarende teksten bestuderen enkele thema’s van naderbij.

Oorlogsportretten - Levensverhalen

Hoe heeft de oorlog miljoenen anonieme levens, maar ook levens van meer bekende personen, ingrijpend veranderd? Dat is de kernvraag van de rubriek ‘oorlogsportretten’.  Belgium WWII stelt diverse levensverhalen voor van mensen die de oorlog in België elk op hun eigen manier hebben beleefd. Foto’s, persoonlijke brieven en audiovisuele bronnen brengen de verhalen tot leven. Deze sleuteldocumenten geven een mooi beeld van de concrete impact van zo’n oorlog op het individu.

België in oorlog - Digitale encyclopedie

Via de essentiële vragen, de digitale tentoonstellingen en de oorlogsportretten zal de bezoeker telkens kunnen doorklikken naar de digitale encyclopedie, de kern van Belgium WWII. Voor deze gids boordevol informatie schrijven gespecialiseerde historici de teksten. Hun bijdragen zijn bestemd om uw kennis over het Belgische oorlogsverleden te verdiepen, en om de veel besproken concepten beter te begrijpen. De teksten worden geïllustreerd met archiefstukken, interviews met de auteurs, foto’s, grafieken, schema’s, een bibliografie en weblinks.

Alle bijdragen gepubliceerd op deze site werden onderworpen aan een peer-review evaluatie. De meningen en standpunten in de bijdragen
van de blog zijn volledig de verantwoordelijkheid van de auteurs.

Drie vrouwen achter de schermen

In tegenstelling tot wat men zou denken, is de oorlog zeker niet alleen een mannenzaak! Belgium WWII is daar het bewijs van. Achter de schermen van het project staan drie vrouwen: Chantal Kesteloot, Margot Brulard en Tamar Cachet.

Chantal Kesteloot is verantwoordelijk voor de sector Publieksgeschiedenis van het CegeSoma. Vanuit deze functie is ze de hoofdcoördinatrice van Belgium WWII. Haar voornaamste interesses gaan uit naar de collectieve herinnering aan de oorlog en onze nationale geschiedenis, de problematiek van nationalisme en nationale identiteit. Al enkele jaren stapelt ze initiatieven op die zich richten tot een groter publiek.

Historica’s Margot Brulard en Tamar Cachet hebben voor dit project een nieuwe functie moeten creëren en uitoefenen: die van digitale curator. Ze hebben gejongleerd met geschiedenis en digitale media, met harde wetenschappelijke materie en verbeelding. Ze hebben al hun creativiteit moeten inzetten voor het schrijven van teksten en het selecteren van sterk beeldmateriaal, maar ook voor het ontwikkelen en ontwerpen van de website. En dat zonder de strenge wetenschappelijke criteria uit het oog te verliezen. Een sterk staaltje publieksgeschiedenis.

Een begeleidend wetenschappelijk comité

Het project  Belgium WWII wordt ondersteund door een wetenschappelijk comité, samengesteld uit historici gespecialiseerd in de Tweede Wereldoorlog, die de drie taalgemeenschappen vertegenwoordigen: Sébastien Dubois (Algemeen Rijksarchief), Bruno De Wever (UGent), Koen Aerts (UGent), Xavier Rousseaux (UCL), Jonas Campion (UCL) en Christoph Brüll (ULg).

Ontwerp en realisatie van de website

Het design en de constructie van de website werd toevertrouwd aan HUGGGY. HUGGGY is een communicatiebureau dat van “storytelling” een essentiële, creatieve en strategische inspiratiebron maakt.

Fabian Gaudissart (HUGGGY): "Eerst en vooral was de uitdaging Belgium WWII op technisch vlak enorm. Aan de hand van een 100% op maat gemaakt systeem moest HUGGGY het mogelijk maken voor het team van CegeSoma om op autonome en creatieve manier het potentieel van hun archieven te exploiteren. Op vlak van design was het essentieel dat het project Belgium WWII het hedendaagse publiek aanspreekt. Met het oog op een vlotte navigatie moest de bezoeker bovendien zonder problemen de website kunnen doorlopen en er zijn eigen ervaring beleven. Hoe dan ook, nu de rechtstreekse getuigen verdwijnen, moest een initiatief als Belgium WWII  aangemoedigd en uitgevoerd worden. De actualiteit herinnert ons eraan dat het cruciaal is om zich het verleden te herinneren. Daarom is HUGGGY met passie in dit project gedoken om op zijn manier bij te dragen aan een beter begrip van ons verleden."

Missie geslaagd? Aan u om hierover te oordelen!

Alle foto's, documenten en video's op de website Belgium WWII zijn beschermd. Elk ander gebruik buiten het kader van dit virtueel platform is strikt verboden.

Fijne ontdekking gewenst!