Debatten

@BevrijdingvanA Beleef de Bevrijding van Antwerpen op Twitter

Auteur : Wynant Julie

julie.jpg

Julie Wynant

Stagiaire Vredescentrum (2018-2019). Student master geschiedenis aan de Universiteit Antwerpen

“Dag op dag vier jaar geleden werden wij, tegen wil en dank, in de wereldoorlog meegesleept; voor velen de tweede keer in één mensenleven.” Aldus Theo Greeve in zijn oorlogsdagboek op 10 mei 1944. Exact 75 jaar later verschijnt dit bericht op @BevrijdingvanA, een re-entweetmentcampagne in het leven geroepen door het Vredescentrum i.s.m. Stad Antwerpen. Het doel van de twittercampagne is Antwerpenaars warm maken voor de viering en herdenking van de bevrijdingsdagen in september 2019. In het kader van het vak Stage Publieksgeschiedenis ontfermde ik mij over dit project. In deze blog ga ik niet enkel in op de vraag wat re-entweetment is, maar ook op wat de meerwaarde is van het medium Twitter voor het overbrengen van geschiedenis aan een divers publiek en wat de gevaren zijn. 

Wat is re-entweetment?

Via re-entweetment of TwHistory worden historische actoren aan het woord gelaten. Aan de hand van origineel bronnenmateriaal wordt op Twitter een historische gebeurtenis of periode onder de aandacht gebracht. Het doel is volgers het verleden te laten ‘beleven’ op Twitter. Op het account @BevrijdingvanA wordt de aanloop naar de Bevrijding van Antwerpen in september 1944 en de nasleep via tweets belicht. Via citaten uit dagboeken en kranten uit de jaren 1944-1945, soms ondersteund met beeldmateriaal, worden volgers van het account geconfronteerd met een quasi-live berichtenstroom uit het verleden. Zie bijvoorbeeld de tweet over Operation Overlord op 6 juni 2019, exact 75 jaar na de feiten:

“INVASIE IN NORMANDIË BEGONNEN. De eerste stoot van het invasieleger van Eisenhower, onder de aanvoering van generaal Montgomery, bestaande uit Britten, Amerikanen en Canadezen is gericht tegen de Franse kust, tussen Le Havre en Cherbourg”

Operation Overlord
Oorspronkelijke legende : The photograph Into the Jaws of Death shows American troops, part of the U.S. 1st Infantry Division, leaving a Higgins Boat on Omaha.

Realisatie van het project

Re-entweetment brengt geschiedenis via een toegankelijke manier naar een breed en divers en publiek. Het geeft mogelijkheden om met name jongeren in hun vrije tijd te bereiken en hen met geschiedenis te confronteren. Het gebruik van re-entweetment is echter niet vrij van kritiek. Zo schreef journalist Iain Hepburn als reactie op een re-entweetment account van The Guardian over 9/11 “Retweeting events as facts, as if they were happing now, strips that emotion and context away, boiling them down into just 140 characters statements”. Ook gebrekkige historische duiding, de beperkingen van bronvermelding en het gevaar van hindsight (kennis over het verleden die we nu hebben maar er toen niet was), zijn mogelijke gevaren in het gebruik van re-entweetment.

Ethiek en historische verantwoording zijn dus van belang. Ondanks de moeilijke opgave om een tweet van maximum 280 karakters te voorzien van de nodige historische context, zijn maatregelen om deze vulgarisering van het historisch métier te vermijden belangrijk. Ook in de tweets van @BevrijdingvanA wordt er op toegezien in welke mate het verantwoord is om de geschiedenis te ‘simplificeren’ voor een breder publiek.

Zo hebben wij bijvoorbeeld getracht om verschillende ideologische standpunten aan bod te laten komen, hoewel bronnenmateriaal dit slechts in beperkte mate toeliet. Aan het woord komen Médard Schuyten, Bernard de Groot, Theo Greeve en Willy Oomes. Voor het belang van context en om ambiguïteit te vermijden, worden deze historische actoren verder toegelicht op een externe website: https://www.vredescentrum.be/nieuws/bevrijdingvana.html.  Hierop zijn ook de bestudeerde bronnen te raadplegen. Zo maken ook de oorlogskranten van de jaren 1944-45 integraal deel uit van het bronnencorpus. Een woordje uitleg over de persvrijheid die gedurende de Tweede Wereldoorlog aan banden werd gelegd door de Duitse bezetter mag ook niet ontbreken.

De meerstemmigheid in de re-entweetmentcampagne is belangrijk. Door verschillende actoren, die vanuit diverse ooghoeken de oorlog meemaakten, aan het woord te laten, komen verscheidene thema’s aan bod. Zo wordt al snel het populaire narratief doorbroken dat de Bevrijding één groot feest was in Antwerpen. Destructie, angst en vooral honger blijken ook aan de orde van de dag. Door deze verschillende stemmen het woord te geven, geven we een genuanceerder beeld van de bevrijding van Antwerpen. 

En nu ...

Nieuwsgierig naar het project? Volg @BevrijdingvanA op Twitter (https://twitter.com/BevrijdingvanA).

beleef-de-bevrijding.jpg

Bibliografie

Greeve Theo, Oorlogsdagboek anno 1940-1949, Antwerpen: Eigen Krabbels, 1978.

Hogervorst Susan, Re-entweetment. Het beleven van het verleden op Twitter, Historici.nl, 16/01/2018 < https://www.historici.nl/re-entweetment/ >, geraadpleegd op 23/04/2019.

Jensen Marion, Tom Caswell, Justin Ball e.a., "TwHistory: Sharing History Using Twitter", Open ED 2010 Proceedings, 2010.

Reageren?

U wordt geraakt door deze bijdrage of u wenst te reageren?

Uw opmerkingen, commentaren en ideeën zijn welkom via belgiumwwii@arch.be

Deze pagina citeren
@BevrijdingvanA Beleef de Bevrijding van Antwerpen op Twitter
Auteur : Wynant Julie
https://www.belgiumwwii.be/nl/debatten/abevrijdingvana-beleef-de-bevrijding-van-antwerpen-op-twitter.html