Henri Brouns was een initiatiefnemer en trekker van het verzet. Hij deed aan clandestiene propaganda, inlichtingenwerk, steun aan ondergedokenen en hij organiseerde groepen voor gewapende weerstand en sabotage.

Het inlichtingennetwerk Luc-Marc was tegen het einde van de oorlog het uitgebreidste netwerk. Het verzamelde informatie die men probeerde door te spelen aan de Britten. Binnen dit netwerk richtte Pierre Demaeseneer (VN/H/0) in september 1942 sector VN/H op. Deze rijkswachtofficier rekruteerde in dezelfde maand Henri Brouns (alias VN/H/4 of Léon) als sectieverantwoordelijke voor het verwerven van algemene inlichtingen over Machelen, Vilvoorde en omstreken. Hij gebruikte zijn positie en toegang tot informatie als rijkswachter in de strijd tegen de nazi's. Zijn inlichtingen kregen een “zeer goede” beoordeling, terwijl de meeste sectieverantwoordelijken met “goed” of “goed genoeg” worden geëvalueerd. Hij werd aanzien als een “excellent agent”. In het Algemeen Rijksarchief kun je nog veel van zijn originele inlichtingsdocumenten inkijken. Zij handelen over troepenbewegingen, transporten, bezette fabrieken, enz.

De inlichtingen van deze sectie VN/H werden besproken met mede-verzetsmannen Camille François, de lokale voorzitter van de Kamer van Koophandel, en Henri Vanhaelen, gemeenteambtenaar. François had een belangrijk netwerk en veel kennis van de omliggende industrie. Het was bij Vanhaelen thuis dat de groep van Brouns vergaderde in een bijkamer van het salon, onder het mom van kaartspel.

De meeste activiteiten werden uitgevoerd onder het vaandel van de afdeling van het Onafhankelijkheidsfront die door Brouns werd opgericht in juli 1942. Hij was hiermee actief in Machelen, Diegem, Vilvoorde, Haren en Kampenhout. Via deze verzetsbeweging werden verschillende ondergrondse publicaties verspreid, zoals de illegale bladen Légion Noire, De Spion… Ze wilden via propaganda "de bevolking doen geloven dat de Duitsers nooit de oorlog konden winnen". Ze waren zich dus bewust van het idee dat de Tweede Wereldoorlog ook een ideologische oorlog was. We weten uit een verklaring van mede-verzetsman Henri Dammekens dat Brouns in december 1942 een anoniem opiniestuk aanleverde voor Legion Noire. Zo krijgen we een zicht op zijn radicale, compromisloze standpunten. In het stuk ondertekend met ‘Machelen’ verdedigt hij geweld en aanslagen tegen nazi’s en collaborateurs als noodzakelijke middelen, zelfs als dit tot vergelding tegen onschuldige burgers leidt. Dit pleidooi voor politiek geweld bewijst weliswaar nog niet dat hij er actief bij betrokken was.

Driekwart van de sluikpers in België werd in het Frans uitgegeven. Omdat een Nederlandstalig blad “beter wordt afgenomen in de Vlaamse gemeente”, drukten ze hun eigen blad Onafhankelijkheidsfront Machelen. Ze hingen ook vlugschriften op, verspreidden pamfletten en voerden kleine sabotageacties uit. Tegen de bevrijding telde de groep een honderdtal leden.

Trefwoord : Politiek gevangene

Persoonlijkheden