Het schuiloord « Chevreuil »
Het dorp La Reid (nu gemeente Theux), midden in de bossen met hier en daar een hoeve, werd in 1943 het schuiloord « Chevreuil » (reebok) van de Zone V van het « Leger van België », het latere "Geheim Leger" (GL). Het nabije gehucht Bronromme diende als droppingplaats van wapens voor het GL. Op 10 september 1944 kostten schermutselingen tussen het verzet en het Duitse leger er het leven aan drie ondergrondse strijders.
Het Memoriaal aan de Onbekende Maquisard
Het was niet verwonderlijk dat op 29 mei 1949 het Memoriaal aan de Onbekende Maquisard te La Reid/« Sur les Combles » werd ingehuldigd. Het stond onder de bescherming van de Federatie van Ex-leden van het Maquis van België en was van de hand van gemeentesecretaris Jean Deby, de man achter de Groep 44 van het GL. Het bestaat uit blokken fijnkorrelige zandsteen op een grafsteen waarin een urne met de as van een onbekende illegale strijder, met als sober opschrift "Ter ere van het Maquis . 1940-1944. Resistere ».
Het was een bescheiden, misschien te bescheiden initiatief. In 1958 was er een plan van het "Comité voor afwerking en onderhoud van het Memoriaal aan de Onbekende Maquisard" om het memoriaal af te werken met een toren van 40 meter met een zoeklicht en onder de hoge bescherming van de UNO. Het plan werd niet uitgevoerd en enkel het bescheiden en nog zelden bezochte monument blijft over.
Bibliografie
Au refuge du « Chevreuil » s’est déroulé le combat de Bronromme du 10 septembre 1944, in Le Jour,31-VIII/1-IX 1981.
Lecocq Roland, L’Armée Secrète : historique de la Zone, Bruxelles, Ecole royale militaire, 1965 (2 vol.).
Marquet Victor, Contribution à l’histoire de l’Armée Secrète 1940-1945, 2/6 :-L’organisation, Bruxelles : Pygmalion/U.F.A.S., 1995.