Slag om de Ardennen - 8 januari 1945 - Het einde van de "tweede slag" om Bastenaken

Het overgrote deel van de mensen geïnteresseerd in de ”Slag om de Ardennen”, denkt dat die op 26 december 1944 is afgelopen, als de eerste eenheden van de 4de Amerikaanse pantserdivisie op het eind van de namiddag de omcirkeling kunnen doorbreken en contact kunnen leggen met de Amerikaanse troepen die de stad al enkele dagen verdedigen. De specialisten van de militaire geschiedenis situeren de kentering dan weer in de vroege ochtend van 24 december in het dorpje Celles, op 6 km van Dinant, als een Panther van de 2de Panzerdivision op een geallieerde mijn loopt en zo de daarop volgende pantserkolonne stopt … die ook nooit verder raakt. Anderen zijn dan weer van mening dat de laatste hoop van de nazi’s om de Maas te bereiken en over te steken de avond voordien al vervloog. Toen waren de wolken opgetrokken en het weer verbeterde, waardoor de geallieerde luchtmacht de vijandelijke divisies die nagenoeg op de Ardense wegen vastzaten, ongenadig kon aanvallen. Maar door zo vlug de bladzijde van de “laatste gok van Hitler” in het westen om te slaan, vergeten we dat de hevigste gevechten in de onmiddellijke omgeving van Bastogne tot diep in januari 1945 voortgingen, in erg barre weersomstandigheden die de overlevenden voor altijd hebben getekend.

Adolf Hitler beseft dat het pleit verloren is om de Maas over te steken en Antwerpen te heroveren, maar hij wil tot elke prijs weerwraak nemen of toch minstens een morele overwinning behalen door de stad Bastogne te veroveren. De verdedigers van die stad zijn immers door de geallieerde pers en radio ware media-iconen geworden, omdat ze door hun hardnekkig verzet de vlotte afwikkeling van het nazi-offensief in de war hebben gestuurd. Het is wellicht wat overdreven, maar “Bastogne” betekent voor de Amerikaanse publieke opinie het toppunt van heldhaftigheid en opoffering. De val van de stad zou op zijn minst een morele opdoffer zijn voor de geallieerden en heel wat koren op de molen van de Duitse propaganda leveren …

Daarom geeft Hitler op 27 december het bevel om de stad tot elke prijs in te nemen. Met dit doel voor ogen heeft hij beslist het Vde Panzerarmee te versterken door de 3de Panzergrenadier-Division weg te halen van de noordflank van de “zak”. Daarbij komen nog de divisies SS Hitlerjugend en Hohenstauffen. De 340ste divisie Volksgrenadiere en de resten van de SS-Leibstandarte Adolf Hitler komen ter hulp van de 26ste Volksgrenadiere van generaal Kokott, die al erg uitput was door de belegering. Alles samen zijn niet minder dan negen grote nazi-eenheden actief in de directe omgeving van Bastogne. Ze worden ondersteund door ongeveer 300 stukken artillerie. Tegenover hen staat het garnizoen van de stad (hoofdzakelijk het 101ste Airborne), versterkt door het 3de Legerkorps van Patton, met diens 4de pantserdivisie en 38ste infanteriedivisie … in afwachting van meer.

Op 29 december staat de Duitse legermacht ongeveer klaar met als onmiddellijk doel de dorpen Lutrebois, Livarchamps en Villers-la-Bonne-Eau, maar de Amerikanen hebben de versterkingen van de vijand opgemerkt net voor het weer opnieuw verslechterde. Als het nieuwe offensief op 30 december losbarst, zijn de Amerikanen paraat. De Volksgrenadiere worden al vlug in mootjes gehakt door de artillerie van de 4de US-pantserdivisie, maar ondanks zware verliezen slagen de Waffen-SS er toch in Lutrebois te veroveren. Ze kunnen echter niet verder doorstoten, want ze worden verpletterd door de Amerikaanse artillerie en jachtbommenwerpers. Meer naar het westen, in de richting van Sibret, kunnen de Duitsers verder oprukken en slagen ze erin Chenogne in te nemen. Maar dat is evenwel allemaal relatief. Het geallieerde front verliest per slot weinig terrein en de terugtocht belet het 3de Amerikaanse legerkorps niet om ten noorden van Bastogne aan te vallen in de richting van Houffalize. De volgende dagen vallen andere kleine dorpen (Bizory, Neffe, Mageret) in Duitse handen, maar de vijand vordert stilaan steeds trager, ondanks de komst van nieuwe eenheden van de Leibstandarte, van de 12ste SS-Panzerdivision en de 340ste Volksgrenadierdivisie … Met een uiterste Duitse krachtinspanning kan de Hitlerjugend op 5 januari 1945 toch nog de controle over de bossen op de hoogten van Bizoru veroveren en tot minder dan 4 kilometer van het centrum van Bastogne naderen. Ze raken niet verder, ondanks de aarzelende Duitse aanvallen de dag nadien . De nazi’s gooien dan de handschoen in de ring. Terwijl het weer steeds slechter wordt (hevige sneeuwval en intense vrieskou), worden de erg verzwakte Hohenstaufen- en Hitlerjugenddivisies weggetrokken van het front. Een erkenning van de nederlaag …

Gelet op de ineenstorting van het front stemt Hitler op 8 januari in met een terugtrekking van zijn aanvalstroepen op de linie Dochamps-Longchamps, voor hij een week later akkoord gaat met een meer algemene, geleidelijke terugtocht naar de uitgangspositie van voor het begin van het offensief. Dan is de tweede “Slag om Bastogne” ten einde. Die heeft niet de minste terreinwinst opgeleverd, maar heeft wel bijgedragen tot de verwoesting van vreedzame dorpen in de omgeving van Bastogne, meer dan in de stad zelf. Hij sloeg ook de bodem in van de laatste hoop van een dictator die meer en meer in het nauw gedreven werd.