Met de bevrijding voor de deur en de bezetter zwaar onder druk zaten er nog steeds duizenden politieke gevangenen in gevangenissen en kampen gecontroleerd door de Duitsers.
Ook het Reichssicherheitshauptamt (RSHA) voorzag de herovering van België door de geallieerden en gaf in augustus 1944 het bevel de gevangenissen en kampen in het land "op te ruimen" en de gevangenen naar het Reich over te brengen. Dat gebeurde dan ook grotendeels. Op 2 september in de ochtend werd ook de gevangenis van St-Gillis ontruimd. De Duitsers propten in het Zuidstation een goederentrein vol met 1500 gevangenen, vertrek: 10 uur. Maar onderstationschef Michel Petit en zijn ondergeschikten riepen (onbestaande) technische problemen in zodat de trein slechts om 15.30 u aan een slakkengang kon vertrekken. De signalen sprongen steeds op rood en de machinisten ontdekten nieuwe "technische problemen" zodat de trein bleef stoppen. Resultaat: om 23.40u was men niet eens voorbij Mechelen. De locomotief bleef er staan en de komst van een hulptrein hielp niet omdat de spoorlui de Duitsers konden wijsmaken dat er geen water meer was, dat er teveel wagons waren, de sporen onderbroken ... Uiteindelijk sukkelde de trein terug naar Schaarbeek en dan naar het station Klein-Eiland.
Het is dan 3 september, 08.30 u. De geallieerden naderden Brussel. De Duitse bewakers sloegen op de vlucht en zetten de deuren van de wagons open zodat vele gevangen konden ontsnappen. Na onderhandelingen tussen de advocaat Freddy Eickhoff bijgestaan door vertegenwoordigers van het Rode Kruis, consuls van de neutrale landen en de ambassadeur van het Reich kwam men tot een akkoord: de laatste deportatietrein zou niet vertrekken op voorwaarde dat de niet transporteerbare Duitse zwaargewonden in het St-Jansziekenhuis menselijk zouden behandeld worden. Het betekende het einde van het avontuur van de "spooktrein".
Ponty René, L'heureuse et patriotique odyssée des 1500 prisonniers civils encore détenus par les Allemands à la prison de Saint-Gilles, le 2 septembre 1944 à la veille de la libération de Bruxelles par les troupes alliées, S.L.E., Amicales des Prisonniers Politiques, 1945.
Vankelette Renée, Le train fantôme, Soignies : P.A.C., 2003.
