De Jood en communist Jospa Hertz (1905-1966) onderscheidde zich tijdens de bezetting als initiatiefnemer van de belangrijkste hulporganisatie voor vervolgde joden.
De in 1921 in België gearriveerde Jospa studeerde aan de Universiteit van Luik voor ingenieur in de mijnen, waarna hij gedurende meer dan dertig jaar werkte als chef van de wetenschappelijke dienst van private laboratoria. In 1993 huwde hij Hava Groisman, beter gekend als Yvonne Jospa. In datzelfde jaar werd hij lid van de Kommunistische Partij van België (KPB). Hij was betrokken bij de strijd tegen het fascisme vanaf 1936, met name als lid van het nationale raad van de Belgische Liga tegen racisme en antisemitisme. Als actief lid van de ondergrondse KPB nam hij hier op het einde van de zomer van 1942 het initiatief voor het Comité ter Verdediging van Joden. Deze organisatie die persoonlijkheden van uiteenlopende strekkingen verzamelde zou duizenden Joden redden. Op 21 juni 1943 werd hij gearresteerd waarna hij in Breendonk werd opgesloten. In mei 1944 werd Jospa uiteindelijk gedeporteerd naar Duitse concentratiekampen waaruit hij in mei 1945 terugkeerde.
Na de oorlog speelde hij een eminente rol binnen de Hulp aan de Israëlieten Slachtoffers van de Oorlog. Hij was hier bestuurslid van 1945 tot 1960. Daarnaast nam hij in die periode eveneens deel aan activiteiten van de Belgische afdeling van de Mouvement contre le Racisme, l’Antisemitisme et pour la paix, dat enkele maanden voor zijn dood in 1966 werd omgedoopt tot Mouvement contre le Racisme, l’Antisemitisme et la Xénophobie (MRAX). Hij bleef uiteindelijk actief binnen de KPB tot 1964, waarna hij zich bekeerde tot de dissidente pro-Chinese strekking.
Schreiber, Jean-Philippe (dir.), Hertz Jospa : Juif, résistant, communiste, Bruxelles : EVO, 1997.
