De richtlijnen van de Belgische staat bestemd voor ambtenaren en openbare gezagdragers betreffende hun houding in oorlogstijd.
Ontstaan en inhoud
Een document van procureur-generaal Jean Servais (besproken in de parlementaire commissie van mobilisatie van 27 januari 1936) stelt dat in geval van oorlog en bezetting er een ‘delegatie van bevoegdheden’ moet komen. Dit om de continuïteit van het Belgische bestuur te waarborgen en een situatie uit 1914-1918 te vermijden. Uit dat principe volgt het Burgerlijk Mobilisatieboekje (gecreëerd met een Koninklijk Besluit van 17 maart 1936). Dit boekje bevat de wet betreffende de plichten van ambtenaren in oorlogstijd (de ‘wet-Bovesse’) van 5 maart 1936, dat alle Belgische ambtenaren opdraagt om tijdens de bezetting hun functie te blijven uitoefenen.
Het boekje bevat ook de tekst van de Conventie van Den Haag (1907), een ‘memorie van toelichting’ en richtlijnen over het ‘gedrag tegenover den vijand’. Deze laatste tekst bevat de belangrijke passage die zegt dat ambtenaren een bevel van de bezetter dat ‘onverenigbaar is met de plichten van getrouwheid tegenover het vaderland’ niet mogen uitvoeren. In dat geval moeten ambtenaren te rade gaan bij hun hiërarchische overste die hen schriftelijk zal zeggen wat te doen. Dit boekje wordt ruim verspreid vanaf de mobilisatie in september 1939.

Auteursrechten : Rechten voorbehouden
Originele legende : Zonder originele legende
Toepassing
Tijdens de Duitse inval in mei 1940 wordt de wet-Bovesse massaal geschonden (de postverlating). Het principe van de ‘delegatie van bevoegdheden’ gaat er ook van uit dat – net als tijdens de Eerste Wereldoorlog – de Koning en de regering de strijd voortzetten aan de geallieerde zijde en/of er een stuk België onbezet blijft. De situatie tijdens de Tweede Wereldoorlog is helemaal anders. Tijdens de Duitse bezetting blijkt het boekje weinig concrete oplossingen te bieden voor de vele Duitse opdrachten, zeker voor lokale bestuurders. Niettemin is het mobilisatieboekje belangrijk omdat zo kennis over de belangrijke Conventie van Den Haag ruim verspreid wordt.

Auteursrechten : Rechten voorbehouden
Originele legende : Zonder originele legende

Auteursrechten : Rechten voorbehouden
Originele legende : Zonder originele legende

Collectie : Sipho
Auteursrechten : CegeSoma
Originele legende : "Après la reddition, les troupes allemandes défilent Place des Palais. "

Instelling : CegeSoma
Auteursrechten : Rechten voorbehouden
Originele legende : "Grote Markt van Brussel tijdens de inname van de stad."
Bibliografie
Wouters, Nico. Oorlogsburgemeesters 40/44: lokaal bestuur en collaboratie in België. Tielt: Lannoo, 2004
Gérard-Libois, Jules, et José Gotovitch. L’an 40 : La Belgique occupée. Bruxelles: CRISP, 1971.
Meer weten...