België in oorlog / Artikels

Dienst der Werkzaamheden van het Gedemobiliseerde Leger (D.W.G.L. )

Auteur : Colignon Alain (Instelling : CegeSoma)

Vlaamse krijgsgevangenen kwamen vrij, de Walen en de Franstaligen bleven gevangen

In de lente van 1941 waren er als gevolg van de « Flamenpolitik » van Hitler en de Militärverwaltungal  130.000 Vlaamse krijgsgevangen naar huis teruggekeerd.  80.000 Walen en  Franstalige soldaten bleven achter  prikkeldraad in  Stalags en Oflags.

De traditionele elites van het land, en om te beginnen koning Leopold III, beseften vlug dat het ongelukkige lot van" de besten van de natie" van een van beide gemeenschappen het politieke klimaat na de oorlog kon hypothekeren. Er moest dus contact gehouden worden met hen en  de korpsgeest gevrijwaard zodat de organisatie van een toekomstig Belgisch leger niet in het gedrang zou komen. 

260440-fonds-jacques-delmelle.jpg
Instelling : CegeSoma
Collectie : Delmelle
Auteursrecht : CegeSoma
Oorspronkelijke legende : Gevangenen van stalag 13 c

Tabula rasa of de toekomst voorbereiden ?

3217-keyaerts.jpg
Instelling : CegeSoma
Auteursrecht : CegeSoma
Oorspronkelijke legende : Generaal Keyaerts, verantwoordelijk van de Dienst der Werkzaamheden van het Gedemobiliseerde Leger

De "Dienst der Werkzaamheden van het Gedemobiliseerde Leger" werd opgericht bij besluit van 31 augustus 1940 om te waken over "de belangen van de  aktieve of gedemobiliseerde officieren" , opdracht die  gezien de bezetting op discrete wijze moest uitgevoerd worden. De Dienst stond onder de voogdij van de secretaris-generaal van Financiën. De structuur van de Dienst echter voorzag drie onderafdelingen (personeel, financiën, technische aangelegenheden)  die overeenstemden met die van het ministerie van Landsverdediging . Tegen de achtergond van de bezetting kon de DWGL zowel gezien worden als een instrument om het verleden te liquideren (de afdeling technische aangelegenheden moest alle problemen van de opeisingen in 1939-1940 afwikkelen) als een organisatie om het terrein voor te bereiden bij het tot stand komen van een nieuw onafhankelijk België. In naam van de Koning wees generaal  Van Overstraeten generaal  Keyaerts, die uit het kamp Tibor kwam (9 september 1940), aan om de Dienst te leiden. Kolonel Georges Goethals, ex-militair attaché in Berlijn, werd een niet weg te denken tweede in bevel. Het duo koos  al onderhandelend met de Militärverwaltung zijn medewerkers uit gerepatrieerde hogere officieren die vanaf oktober 1940 in Rottenburg geïnterneerd waren .

Een apolitieke en humanitaire opdracht

Omdat het Belgisch leger om voor de hand liggende redenen op korte termijn uiteraard niet heropgericht zou worden, koos de DWGL voor een voorzichig attentisme. Het kwam tot een soort monarchistich getinte menslievende acties; de krijgsgevangenen mochten toch niet vergeten  dat het lot van de Vorst een beetje (een heel klein beetje...) het hunne was. De deelname van de Verenigde Staten aan de oorlog in december 1941 leidde ertoe dat deze niet langer de garanten van "onze gevangenen" konden zijn  . De DWGL  kon wel van de  Militärverwaltung  verkrijgen dat een "Delegatie  van de Verbindingsdienst van de Belgische Krijgsgevangenen", alias  « Commissie ‘t Serclaes » werd opgericht (naar  de naam van haar belangrijkste vertegenwoordiger, graaf  Jacques ‘t Serclaes de Wommersom)(20 mei 1942). De Commissie wilde apolitiek en humanitair zijn. Vanaf  de zomer 1942 bracht zij  bezoeken aan de kampen maar ze werd dikwijls met wantrouwen ontvangen door de gevangen die er de hand van de bezetter in zagen. Toch kon zij in tegenstelling tot de « Commission Scapini » van Vichy-Frankrijk een apolitieke lijn aanhouden en kleine toegevingen van de Duitse bezetter afdwingen. 

Naar de ontbinding…

De  Militärverwaltung  had andere katten te geselen en begon te vinden dat de DWGL haar niet veel opbracht . Erger nog, er zouden zich  in zijn midden politiek twijfelachtige elementen bevinden die de Dienst als dekmantel gebruikten voor verzetsactiviteiten. Op 7 januari 1944 werden Keyaerts en Goethals de laan uitgestuurd. Kolonel Tricot nam na enkele dagen de leiding over zonder de Dienst een tweede adem te kunnen geven, ondanks het feit da hij niet tegen een accomodatie met de Nieuwe Orde was. Op 14 april 1944 werd de DWGL ontbonden. Pogingen tot heroprichting als een vage" Dienst voor de Afwikkeling van de militaire Uitgaven" mislukten. De DWGL als  uitdrukking van een pétainisme op zijn Belgisch had geleefd...

Bibliografie

Général H. VANVRECKOM, Suspense à l’O.T.A.D., dans Se battre pour la Belgique, Bruxelles, Editions Collet, s.d.

Colette DUPONT, Les mouvements léopoldistes 1945-1950. Organisation et action (T.I), Liège, Université de Liège, 1983-1984 (Mémoire de licence).

Witboek gepubliceerd door het Secretariaat van den Koning 1936-1949, (Brussel), (1950).

Deze pagina citeren
Dienst der Werkzaamheden van het Gedemobiliseerde Leger (D.W.G.L. )
Auteur : Colignon Alain (Instelling : CegeSoma)
https://www.belgiumwwii.be/nl/belgie-in-oorlog/artikels/dienst-der-werkzaamheden-van-het-gedemobiliseerde-leger-d-w-g-l.html