Hoewel de Britse Intelligence Service (SIS) in de zomermaanden van 1940 reeds enkele Belgische agenten eropuit stuurden, brachten deze missies weinig resultaat en stonden ze bovendien niet in verbinding met Engeland. Het netwerk Martiny-Daumerie, dat de naam draagt van zijn oprichters, was het eerste netwerk dat in contact stond met ‘Londen’. Het netwerk werd gesticht door de kolonel Joseph Daumerie, directeur van het Bestuur van de Burgerluchtvaart, en Constant Martiny, werknemer in datzelfde bestuur. Die laatste was op bevel vertrokken naar Engeland met een deel van het personeel van het Bestuur. Enkele van die personeelsleden worden al snel gecontacteerd door de Intelligence Service, die er een paar rekruteert als agenten. Eén onder hen is Martiny. Na een korte instructie wordt hij in de nacht van 12 op 13 oktober 1940 geparachuteerd in de omgeving van Nandrin. Martiny is op dat moment 52 jaar oud. Hij is niet alleen de oudste, maar ook de eerste Belg die door de Engelsen wordt geparachuteerd. Hoewel Martiny tijdens de landing zijn voet breekt, begint hij meteen aan de missie en neemt hij contact op met zijn chef, de kolonel Joseph Daumerie, die reeds betrokken is bij verzetsactiviteiten. Beiden waren ook reeds actief tijdens de Eerste Wereldoorlog. Een hondertal geallieerde militairen en een twintigtal Belgen kunnen ontsnappen dankzij hun zorgen.
De missie van Martiny is om een netwerk op te richten dat militaire informatie verzamelt, in eerste instantie omtrent de Luftwaffe, want de vrees voor een Duitse inval op Groot-Britannië blijft van kracht. Het snel verkrijgen van inlichtingen is voor de Engelsen dus van groot belang. Maar Martiny heeft daarnaast nog meer taken: naast inlichtingen verzamelen rond de Duitse luchtmacht, moet hij ook rapporteren over potentiële plaatsen voor bombardementen, over propaganda en het moraal van de bevolking, over de verplaatsing van Duitse troepen, enzovoort. In november 1940 en februari 1941 stuurt de Intelligence Service twee agenten ter versterking. Binnen enkele maanden rekruteren Martiny en Daumerie ongeveeer 300 personen. In deze ‘heroïsche periode’ vindt de rekrutering voornamelijk plaats binnen hun vriendencirkel of in hun familie. Naast Martiny zijn namelijk ook zijn vrouw, dochter en schoonzoon gerekruteerd.
Martiny en zijn operatoren slagen erin een groot aantal telegrammen naar Londen te sturen. Maar in mei 1941, zo’n zevental maanden na de aankomst van Martiny, maakt de Duitse politie er een einde aan. Hoewel Martiny na de eerste ronde van arrestaties in februari 1941 maatregelen neemt en verhuist, wordt hij in mei 1941 samen met zijn omgeving gevangen genomen. Het is mogelijk dat Martiny te lange uitzendsessies hield, aangezien zijn post gelokaliseerd werd door de Duitse goniometrie. In totaal werden 78 agenten van het netwerk veroordeeld door de Duitse rechtbank. Tien van hen, waaronder Daumerie en Martiny, werden in 1942 geëxecuteerd. Na zijn dood wordt hij door de Intelligence Service benoemd als een “uitzonderlijke agent”.
Dubru, Alfred. Constant Martiny: il y a cinquant ans, le 12 octobre 1940, un Houffalois était le premier agent belge parchuté en Belgique occupée. Houffalize: Haut Pays, 1991.
Verhoeyen, Etienne. “Missions britanniques et réseau Martiny-Daumerie.” In Jours de Guerre, nr. 6, 1990, p. 7-18.
