Arthur Speelman was beroepsmilitair en nam deel aan de 18-daagse veldtocht. Eind 1941 richtte hij De Witte Brigade Duffel-Oost. Onder zijn leiderschap groeide deze uit tot de grootste en meest dominante verzetsbeweging in Duffel. Na de bevrijdingsgevechten, waar hij zelf aan deelnam, hielp hij bij de erkenning van de leden van zijn groep.
Start oorlog
Het verhaal begint in Duffel waar Arthur Speelman op 15 maart 1912 werd geboren. In 1932 besloot hij carrière te maken als beroepsmilitair en hij bracht het tot korporaal in het Belgische leger. Hij had twee broers, Albert en Jules; Albert ging ook in het verzet. Voor de Tweede Wereldoorlog was Arthur Speelman nog vrijgezel. Op 10 mei 1940 viel het Duitse leger België binnen. Hij vocht mee in de 18-daagse veldtocht; daarbij raakte hij in West-Vlaanderen gewond aan zijn been en werd afgevoerd naar een ziekenhuis. Tot december 1940 verbleef hij in het hospitaal van Brugge, waarna hij terugkeerde naar Duffel.
Originele legende : Station van Duffel, s.d.
De strijd moet doorgaan
Originele legende : Kenteken van de MNR NKB
Voor Arthur Speelman moet de strijd doorgaan. Samen met andere Duffelaars trad hij in februari 1941 toe tot de Mechelse Nationale Koningsgezinde Beweging (NKB) van Marcel Van Velthoven. Die groep was nogal amateuristisch en eerder naïef. Ze simuleerden bij voorbeeld gevechten waar bakstenen werden gebruikt als granaten. Ook had iedereen een persoonlijke lidkaart. In juli 1941 werd deze NKB-afdeling mede door dit amateurisme opgerold. Toch slaagden de Duitsers er niet in om Arthur Speelman en de andere Duffelaars in de Mechelse NKB op te pakken, omdat de Duitse soldaten naar de Kiliaanstraat in Antwerpen trokken, in plaats van naar de Kiliaanstraat in Duffel. De verzetslieden uit Duffel wilden hun activiteiten voortzetten en vroegen enkele beroepsmilitairen om een Duffelse NKB-afdeling te leiden, maar zonder succes. Uiteindelijk overtuigde Marcel Louette, oprichter van de Witte Brigade, Arthur Speelman om een Duffelse afdeling op te richten, die bekend werd als Witte Brigade Duffel-Oost. Deze zou uitgroeien tot de meest dominante verzetsgroep in Duffel, die volgens de bronnen een 70-tal leden telde.
De Witte Brigade Duffel-Oost
De afdeling van Speelman voerde in Duffel zelf voornamelijk kleinschalige acties uit met weinig impact. Meer betekenisvolle en grotere verzetsacties vonden plaats in naburige steden zoals Lier en Mechelen. Zo deelde zijn groep in Lier sluikbladen uit. Ze hielp ook mensen onderduiken, verzamelde inlichtingen voor de geallieerden en spoorde mensen op die doordrongen waren van de ‘Nazi-cultuur’. In februari 1942 groeide de Duffelse Witte Brigade: zowel de Mechelse als de Lierse NKB werden opgerold, waardoor kwam de Duffelse leden van die afdelingen zich bij de groep van Speelman aansloten. Hij speelde een belangrijke rol in zijn groep door iedereen aan te sturen en voor structuur en orde te zorgen, zodat ze niet door amateurisme werd opgerold. De rekrutering van nieuwe leden verliep ook telkens via hem. De Witte Brigade van Duffel-Oost werd in 1944 te groot, waardoor Speelman samen met Albert Helsen besloot om een Witte Brigade Duffel-West te starten. Begin september 1944 streden beide groepen mee in de bevrijdingsgevechten. Zo bevrijdde Speelman met een aantal andere verzetslieden en de geallieerde legers het hospitaal in Reet. Hij kreeg ook de opdracht om bepaalde locaties te bewaken.
Na de oorlog
Na de oorlog hervatte Arthur Speelman zijn legercarrière, maar na enkele jaren werd hij per vergissing gedegradeerd door een brief die voor een andere Arthur Speelman bestemd was. Nadien verliet hij het leger. Hij trouwde met Ria Moons, een geschiedkundige. Daarnaast begon hij samen met zijn broers een fabriek die houten speelgoed produceerde. Net als vele anderen kreeg Speelman erkenning en hielp hij ook velen erkenning te verkrijgen. Hij fungeerde namelijk als spilfiguur in de erkenningsdossiers van iedereen uit zijn groep en bevestigde getuigenissen. Na de oorlog kwam hij weer in contact met Marcel Louette. Het doel was misschien om een vorm van herdenkingscultuur rond de Witte brigade te creëren. Op latere leeftijd raakte Speelman betrokken bij een verkeersongeval. Hij verloor zijn beide benen en stierf kort daarna.
Originele legende : Marcel Louette met leden van Witte brigade "Fidelio" en leden van het schepenkollege in Borgerhout. Marcel Louette aan de tafel (5e v.l.) (1945).
Bibliografie
Publicaties
Lateur Ruben, "Het Verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog door de Spoorweglieden in de regio Mechelen en de aansluitende zones Leuven, Tienen en Landen", uitgegeven masterverhandeling, UGent, 2023.
Scheers Julie, De Wever Bruno, "Het verzet in Lier tijdens Wereldoorlog II", UGent, onuitgegeven masterverhandeling, 2009.
Van Engeland Dirk, Duffel tijdens de Tweede Wereldoorlog, Duffelse Heemkundige Kring, 2001, blz. 64-76.
Van Engeland Dirk, Tis weer oorlog deel II: Duffelaars vertellen over het dagelijkse leven, de bevrijding en de V-bommen, Den Grooten Duffelaar, 2010, blz. 84-120.
Site
Systematiek en willekeur, Het verhaal van de politieke gevangen uit het arrondissement Mechelen, Kunst en Democratie, geraadpleegd op 10/03/2024 http://www.getuigen.be/Getuige...
Bronnen
Persoonlijk dossier Witte Brigade Arthur Speelman. AA245_962_Witte Brigade in CegeSoma.
Familie Speelman, geïnterviewd door T. De Lauw, 2024.
