België in oorlog / Artikels

Infiltratie

Thema - Collaboratie

Auteur : Wouters Nico (Instelling : CegeSoma)

De benoeming van leden van collaborerende partijen, vooral van het Vlaams Nationaal Verbond (VNV) en Rex, in het Belgische overheidsbestuur.

De machtsgreep

In 1940 kiest de Duitse bezetter voor samenwerking met het Belgische establishment. Het VNV boekt niettemin in 1940 al belangrijke successen: de benoemingen vanVictor Leemans (secretaris-generaal van Economische Zaken), Michiel Bulckaert (gouverneur van West-Vlaanderen), Gerard Romsée (gouverneur van Limburg), Paul Beeckman (hoofd van het Commissariaat van Prijzen en Lonen), Piet Meuwissen (hoofd van de NLVC) en Frits Hendriks (hoofd van het (latere) Rijksarbeidsambt).

30427
Instelling : CegeSoma
Collectie : Sipho
Auteursrecht : CegeSoma
Oorspronkelijke legende : Aan het gemeentehuis van Vilvoorde. De Heer Borrey nieuw burgemeester van Vilvoorde trad op 21/6/42 in functie. De burgemeester groet de groepen die defileren. [Frei gegeben durch zensur]

Pas wanneer de bezetter het politieke vertrouwen verliest in Belgische bestuurders, krijgen het VNV en (later) Rex systematisch steun. De Duitse ouderdomsverordening(7 maart 1941) is hiervoor essentieel.

Het VNV en Rex willen niets minder dan totalitaire macht. Volgens hun eigen propaganda dient hun machtsgreep het algemeen belang. Enkel zij zijn in staat om ‘goed en rechtvaardig bestuur’ te leveren voor de hele volksgemeenschap. Beide partijen identificeren zich met name met de organisatie van de voedselvoorziening.    

Impact

32722
Instelling : CegeSoma
Auteursrecht : Rechten voorbehouden
Oorspronkelijke legende : Zonder originele legende

De infiltratie is heel onevenwichtig. Ze is vooral sterk in de gemeente- en stadsbesturen (oorlogsburgemeesters) en in de nieuwe corporatieve overheidsinstellingen (tewerkstelling en voedselvoorziening). De infiltratie in de ordediensten en het gerechtelijke apparaat komt nooit echt van de grond. Globaal genomen, blijft de greep van collaborerende partijen op het Belgische staatsapparaat eerder zwak. Het VNV is wel succesvoller dan Rex; de benoemingsmachine van die partij komt pas later op gang.

Het VNV en Rex botsen in 1943 op hun eigen grenzen. Ze hebben onvoldoende geschoolde leden om alle vacante posten in te nemen. Beide partijen kunnen minder leden enthousiasmeren. Waar in 1940 bestuurlijke posten een gegeerd vooruitzicht waren, is besturen in 1943 een last geworden waar steeds minder collaborateurs om staan te springen.

Na de oorlog

De meeste collaborerende bestuurders worden veroordeeld voor politieke collaboratie. Hun bestuurlijke, administratieve collaboratie wordt door het militaire gerecht  beschouwd als een onderdeel van hun politieke collaboratie.

Bibliografie

De Wever, Bruno. Greep naar de macht: Vlaams-nationalisme en Nieuwe Orde: het VNV, 1933-1945. Tielt - Gent: Lannoo - Perspectief, 1994.

Wouters, Nico. De Führerstaat: overheid en collaboratie in België (1940-1944). Tielt: Lannoo, 2006.

Wouters, Nico. Oorlogsburgemeesters 40/44: lokaal bestuur en collaboratie in België. Tielt: Lannoo, 2004. Brussel: BRTN, 1993.

Verhoeyen, Étienne. Belgie bezet 1940-1944: een synthese. Brussel: BRTN, 1993.

Meer weten...

5825 Artikels Administratieve Collaboratie Wouters Nico
522882(2).jpg Artikels Oorlogsburgemeesters Wouters Nico
5825 Artikels Gemeentebesturen (lokale administratie) Wouters Nico
Deze pagina citeren
Infiltratie
Auteur : Wouters Nico (Instelling : CegeSoma)
https://www.belgiumwwii.be/nl/belgie-in-oorlog/artikels/infiltratie.html