België in oorlog / Artikels

Protocol van 12 juni 1940

Thema - Collaboratie

Auteur : Wouters Nico (Instelling : CegeSoma)

Belangrijke overeenkomst tussen de secretarissen-generaal en het Duitse militaire bezettingsbestuur bij het begin van de bezetting die een essentiële basis vormt voor de bestuurlijke samenwerkingspolitiek. In de schaduw van de secretarissen-generaal vinden we ook het "Comité Galopin", die de belangrijkste vertegenwoordigers van het Belgische bankwezen verenigt. Allen beslissen ze om een "politiek van het minste kwaad" te voeren.

Basis

Na de Belgische overgave vraagt iedereen zich af over welke bevoegdheden de secretarissen-generaal  beschikken. De besluitwet van 10 mei 1940 ter zake is immers erg vaag. Onduidelijk is onder meer of zij zich moeten beperken tot het toepassen van de bestaande Belgische wet- en regelgeving of zij integendeel zelf nieuwe, wetgevende besluiten kunnen nemen ? Het Duitse militaire bezettingsbestuur dringt aan op dit laatste. Belgische topjuristen komen tot het besluit dat de secretarissen-generaal wel degelijk wetgevende ministeriële bevoegdheden kunnen uitoefenen. De juristen verwijzen naar de uitzonderingswet van 7 september 1939 (over de wetgevende kracht van Koninklijke Besluiten). De juristen interpreteren die wet op zo’n manier dat de secretarissen-generaal in een collectieve zitting (als ‘comité’) de rol van de raad van ministers kunnen overnemen. Dit is een betwistbare interpretatie en zeker niet naar de geest van de besluitwet van 10 mei 1940. Deze juridische spitstechnologie heeft alles te maken met het machtsvacuüm dat dreigt in mei-juni 1940. Men wil het terrein niet overlaten aan de bezetter of anti-Belgische collaborateurs. Het Belgische establishment beseft dat deze ruime interpretatie nodig is om het bestuur in Belgische handen te houden.

ceges-aa-1194-94-protocole-12-juin
Instelling : CegeSoma
Oorspronkelijke legende : Zonder originele legende

Impact

De secretarissen-generaal en het Duitse militaire bezettingsbestuur tekenen een samenwerkingsovereenkomst op 12 juni 1940. De tekst bevestigt dat de Belgische topambtenaren wetgevende besluiten kunnen nemen, dat ze deze ter voorafgaandelijke goedkeuring voorleggen aan het Duitse bestuur en dat Duitse verordeningen (als ze conform de Conventie van Den Haag zijn) worden uitgevoerd als Belgische wetten. Er worden wel beperkingen opgelegd. De secretarissen-generaal moeten strikt binnen hun bevoegdheidsterrein blijven, hun wetgevende initiatieven kunnen enkel maar als er een ‘dringende noodzaak’ is en hervormingen met een politiek karakter zijn verboden. Het Brusselse Hof van Beroep en het Hof van Cassatie bevestigen later deze wetgevende bevoegdheid (achtereenvolgens op 4 januari 1941 en 7 april 1941).

Bibliografie

Wouters, Nico, « Bestuur en aanpassing » in Knack Historia: België 40-45, édité par Bruno De Wever, Helen Grevers, Rudi Van Doorslaer, et Jan Julia Zurné, 38‑45. Roeselaere: Roularta Media Group, 2015.

Wouters, Nico, De Führerstaat: overheid en collaboratie in België (1940-1944), Tielt, Lannoo, 2006.

Gérard-Libois, Jules et Gotovitch José, L’an 40. La Belgique occupée, Bruxelles, CRISP, 1971.


Meer weten...

32722 Artikels Secretarissen-generaal Wouters Nico
5825 Artikels Administratieve Collaboratie Wouters Nico
Deze pagina citeren
Protocol van 12 juni 1940
Auteur : Wouters Nico (Instelling : CegeSoma)
https://www.belgiumwwii.be/nl/belgie-in-oorlog/artikels/protocol-van-12-juni-1940.html