Reeds in de zomer 1940 vroeg Marie-Louise Noterman (1890-1981), die deel uitmaakte van de Blankenbergse bourgeoisie aan enkele geestesgenoten die de nederlaag ook niet aanvaardden of ze niet “iets” konden doen. Geholpen door haar echtgenoot Marcel Mazeman en onder het alias « Mme Jean » begon ze in augustus met een zeer belgicistische clandestiene groep « Overwinning en Vrijheid van België/ Victoire et Liberté » (« V.B. »). De groep streefde naar een consensus en deed beroep op “ alle Belgen zonder onderscheid van leeftijd, geslacht, partij, stand en godsdienst” . In de herfst kwamen er reeds contacten tot stand met elementen van de Franstalige bourgeoisie aan de kust (Oostende, Knokke…) en in Westvlaanderen.
In september op ongeveer op hetzelfde ogenblik begonnen de reserveluitenanten Hubert en Philippe de Hemptinne en de advocaat Paul Bove te Gent met een geheime organisatie “Overwinning en vrijheid”. Ze vond haar leden in ongeveer hetzelfde milieu en legde langzamerhand contacten in heel Oostvlaanderen. De twee groepen met hetzelfde doel en hetzelfde soort leden vormden begin 1941 samen de « Ligue des V / V-Liga ». Philippe de Hemptinne nam de leiding van het geheel en Gent werd na de fusie het centrum van de beweging. Na ettelijke maanden telde ze in de provincie al 32 « secties » ( waarvan 12 alleen al in Gent). Verder bestonden er ook een wat geïsoleerde Brusselse afdeling die o.l.v. Louise De Cock aan inlichtingenwerk deed en een grote quasi onafhankelijke afdeling te Destelbergen opgericht door Adrien De Groote, trouwens op een bepaald ogenblik bevelhebber van het “Liga”.
In tegenstelling tot vele andere groepen uit dezelfde periode nam het “Liga” geen door de “tijdsgeest” geïnspireerde antiparlementaire standpunten in en het was ook niet echt bezig met ordehandhaving. Zijn verzet tegen de bezetter had vele gezichten: verspreiding van sluikpers, hulp aan neergehaalde geallieerde piloten, verzamelen van wapens, inlichtingsverschaffing …
Terwijl er in juli 1941 onderhandeld over een samenwerkingsakkoord tussen het “Liga” en het Belgisch Legioen, legde Philippe de Hemptinne te Brussel contacten met de inlichtingendienst « Beaver-Baton » die informatie doorsluisde naar Londen. De dienst werd echter geïnfiltreerd door de bezetter en Philippe de Hemptinne werd op 9 september 1941 aangehouden. Zijn broer Hubert nam het van hem over maar werd op 15 februari 1942 op zijn beurt met 16 andere leden van de groep gearresteerd. Valère De Craene en daarna Adrien De Groote namen de leiding van het V-Liga van hem over; de bezetter kwam echter steeds dichterbij en tussen 29 april en 19 mei 1942 volgde een nieuwe golf aanhoudingen. In het Gentse vielen meer dan 30 leden van de organisatie met onder hen Adrien De Groote in de handen van de Duitsers. Daarmee was het “Liga” dat op zijn hoogtepunt in september 1941 1.100 leden telde zo goed als onthoofd in Oostvlaanderen. Feitelijk bestond het niet meer en zijn overblijvende leden sloten zich aan bij het Leger van België of het Belgische militaire Weerstandsorganisatie of zelfs bij de Gewapende Partisanen . Zijn bestaan was kort geweest maar zijn verliezen zeer zwaar: 107 overleden (of verdwenen) in Duitsland, 32 leden terechtgesteld en 2 gesneuveld in actie.
Maerten Fabrice, Was opa een nazi ? Speuren naar mannen en vrouwen in het verzet tijdens WOII, Tielt, Lanoo, 2020.
Marquet, Victor, Aux origines de l’Armée secrète : la Légion belge, Bruxelles, Musée royal de l’Armée, 1991.
