De eerste versie van deze organisatie ziet op 1 september 1940 het levenslicht op aansturen van Henry Bauchau. Ze neemt de naam Service National du Travail/Nationaal Arbeidsdienst aan en coördineert het vertrek van vrijwillige Belgische arbeiders naar Duitsland. Het gaat om een royalistische en Belgicistische organisatie, die bestaat uit christen(democraten), die wensen bij te dragen tot een ‘heropleving van het land’ door een gedesoriënteerde jeugd te laten opnemen in een viriele arbeidsgemeenschap. Ze wordt als publieke dienst erkend door het college van secretarissen-generaal, maar moet zich onder druk van de bezetter op taalkundige basis organiseren.
De naam verandert dus: de Franstaligen organiseren zich binnen de Service des Volontaires du Travail pour la Wallonie (STVW), de Nederlandstaligen binnen de Vlaamse Arbeidsdienst voor Vlaanderen. In tegenstelling tot laatstgenoemde, die snel een vergaarbak voor nationaalsocialisten zal worden, probeert de STVW, onder leiding van Bauchau, in respectabel katholiek vaarwater te blijven; met een mengeling van voortgezet scoutisme en Hébertisme (naar de ontdekkingsreiziger en marineofficier Georges Hébert). Daar komt evenwel verandering in door de intriges van Gerard Romsée (Vlaams Nationaal Verbond, VNV), die beide diensten onder ‘voogdij’ van zijn departement brengt.
De infiltratie van rexistische militanten in juni 1943 leidt tot een stortvloed aan ontslagen binnen de STVW. Bauchau, die al erg huiverig tegenover zijn eigen organisatie begon te staan, trekt uiteindelijk ook de deur achter zich dicht. De ‘vaandelvlucht’ wordt algemeen (1.100 van 1.600 leden dienen hun ontslag in) en uiteindelijk worden beide organisaties van hogerhand opgedoekt op 22 april 1944.
In dat vacuüm springt onmiddellijk een volledig rexistische STVW met als voorzitter Léon Closset. Hij zal nooit meer dan 200 man rond zich weten te verzamelen, die de Romeinse groet brengen en in uniform defileren onder de vlag met het kenmerkende Bourgondische kruis.
Balace, Francis. “L’aventure Des Volontaires Du Travail.” Jours de Guerre, no. 10 (n.d.): 43–7.
