De kinderrechter kan een minderjarige verdachte van collaboratie in een rijksinstelling plaatsen tot 21 jaar, de toenmalige wettelijke meerderjarigheid. In het rijksopvoedingsgesticht van Ruiselede opent in november 1944 een speciale afdeling voor ‘onvaderlandse’ jongens. Het rijksopvoedingsgesticht van Mol volgt in juli 1945 met een soortgelijke sectie. Meisjes komen terecht in het rijksopvoedingsgesticht van Saint-Servais bij Namen. De aparte afdelingen voor collaboratie blijven bestaan tot april 1947.
De inrichting legt van elke minderjarige een persoonsdossier aan dat loopt van bij de aankomst tot het vertrek. De omvang en de inhoud variëren van dossier tot dossier. Volgende stukken zijn meestal aanwezig: het verdict en de beschikkingen van de kinderrechter, correspondentie tussen de kinderrechter en de directeur, brieven van de ouders, dagvaardingen van het parket om te verschijnen voor de kinderrechter, medische fiches en het observatieverslag.
Het observatieverslag beschrijft in detail de antecedenten van de minderjarige, van zijn ouders en van eventuele broers of zussen tijdens de oorlog. Verder volgt een beschrijving van de gezondheidstoestand, het medische verleden en de fysieke kenmerken en mentale eigenschappen van de minderjarige: zijn kennis, denkvermogen, verstandelijke ontwikkeling, karakter, gedrag en tot slot een beroepsoriëntering. Met een samenvatting en conclusie spreekt de directie zich in het verslag uit over de wenselijkheid om de minderjarige al dan niet in de inrichting te houden.
Het persoonsdossier van de minderjarige blijft steeds berusten bij de jeugdinstelling. Indien een minderjarige jongen eerst in Ruiselede verblijft en later in Mol, dan zal in de archieven van beide inrichtingen een dossier over hem aanwezig zijn. In tegenstelling tot het persoonsdossier volgt het opsluitingsdossier de minderjarige wel wanneer hij naar een andere inrichting verhuist. Verblijft de minderjarige eerst in een gevangenis of interneringscentrum voordat hij in een rijksopvoedingsgesticht terechtkomt, dan is het opsluitingsdossier geïntegreerd in het persoonsdossier van die inrichting.
Alle jongens komen zeker tot 23 juli 1945 in Ruiselede terecht. Hierna is de tendens dat jongens uit Brussel en Wallonië vooral in Mol belanden en Vlaamse jongens in Ruiselede. De dossiers van de rijksopvoedingsgestichten van Mol en Ruiselede zijn integraal bewaard en berusten in de respectieve rijksarchieven van Antwerpen-Beveren en Brugge. De dossiers van de meisjes in Saint-Servais zijn verloren. Via de dagboeken van in- en uitschrijving en de chronologische repertoria, bewaard in het Rijksarchief van Namen, is het wel mogelijk de verblijfsduur, woonplaats, kinderrechter en reden van de plaatsing te reconstrueren.
Voor inzage van een dossier van het rijksopvoedingsgesticht van Ruiselede en/of Mol (jongens) is eerst de schriftelijke toestemming nodig van het Vlaamse Agentschap Opgroeien. Het archief van het rijksopvoedingsgesticht van Sint-Servais (meisjes) is raadpleegbaar na toestemming van Le Service général des Institutions publiques de protection de la jeunesse (IPPJ).
De dossiers van Mol zijn geordend op datum van inschrijving en op rolnummer. Zowel een steekkaartensysteem op naam van de minderjarige als de dagboeken van in- en uitschrijving bieden de mogelijkheid de inschrijvingsdatum of het rolnummer op te sporen en zo het dossier terug te vinden. De dossiers van Ruiselede zijn geklasseerd op datum van uitschrijving en vervolgens alfabetisch op naam. Met een databank kan het leeszaalpersoneel eenvoudig het dossier opsporen en opvragen.
