Piet Vermeylen (1904-1991), de toenmalige socialistische minister van Justitie, jaagt de naar hem genoemde wet van 30 juni 1961 door het parlement om een veroordeling door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens te vermijden na een klacht van de Franstalige collaborateur Raymond De Becker. Deze wet laat toe een einde te maken aan het verlies van rechten ten gevolge van de repressie en de burgerlijke epuratie.
Het verlies van burgerlijke en politieke rechten is een sociaal obstakel: het is bijvoorbeeld niet mogelijk om ambtenaar te worden, les te geven, te werken als advocaat, een vennootschap te beheren, enzovoort. De wet Vermeylen geeft herstel van rechten zonder formaliteit aan wie rechten verloren heeft ten gevolge van de burgerlijke epuratie of van een veroordeling tot maximum drie jaar. Wie tot een hogere straf veroordeeld is, moet een verzoek richten aan de minister van Justitie of de rechtbank.
De wet Vermeylen leidt tot een sterke stijging van het aantal personen dat herstel van rechten krijgt. In 1961 had slechts een vierde zijn rechten terug. In 1975 was dat cijfer opgelopen tot 90 procent. Hoewel formeel geen amnestie, zijn de effecten van de wet Vermeylen daar wel mee te vergelijken. Ook in het vrijlatingsbeleid is de legislatuur van Piet Vermeylen als minister van Justitie bepalend: hij tekent verantwoordelijk voor de vrijlating van de laatste gedetineerden, doorgaans zware gevallen van collaboratie.
Aerts, Koen. “Repressie Zonder Maat of Einde?” De Juridische Reïntegratie van Collaborateurs in de Belgische Staat Na de Tweede Wereldoorlog. Gent: Academia Press, 2014.
Aerts, Koen, Dirk Luyten, Bart Willems, and Paul Drossens. Was Opa Een Nazi? Speuren Naar Het Oorlogsverleden. Tielt: Lannoo, 2017.
