Bij de Duitse inval in mei 1940 arresteert de Belgische overheid naar schatting 6.000 tot 8.000 verdachte personen. Het gaat onder meer om communisten, nationaalsocialisten, rexisten en Vlaams-nationalisten. Maar vooral buitenlanders worden aangehouden. Die zijn meestal afkomstig uit Duitsland en Oost-Europa; vaak gaat het om Joodse en antifascistische vluchtelingen.
Bij de Duitse inval in mei 1940 arresteert de Belgische overheid naar schatting 6.000 tot 8.000 verdachte personen. Het gaat onder meer om communisten, nationaalsocialisten, rexisten en Vlaams-nationalisten. Maar vooral buitenlanders worden aangehouden. Die zijn meestal afkomstig uit Duitsland en Oost-Europa; vaak gaat het om Joodse en antifascistische vluchtelingen.
De arrestaties zijn in de maanden voordien voorbereid door de regering en het gerecht, onder meer door het opstellen van lijsten. Maar door de snelle opmars van de Duitse troepen en het wegvallen van het centrale bestuur verloopt de operatie vrij chaotisch. De verantwoordelijkheid voor de arrestaties komt vaak bij lagere bestuursniveaus terecht.
De meeste arrestanten worden met treinen of autocars naar Frankrijk gevoerd; enkele tientallen worden naar het Verenigd Koninkrijk overgebracht. Tijdens de transporten worden de gevangenen vaak slecht behandeld. Een aantal vindt zelfs de dood. Dat is het geval met Verdinaso-leider Joris Van Severen, die samen met verscheidene medegevangenen wordt doodgeschoten in Abbeville. Duizenden gevangenen belanden in ellendige leefomstandigheden in concentratiekampen in Zuid-Frankrijk.
De meeste Belgische gevangenen keren in de zomer van 1940 terug naar huis. Zij ontvangen meestal juridische steun en een vergoeding. Tegelijkertijd wordt hun lot propagandistisch uitgebuit door de collaborerende partijen. De Joodse gevangenen krijgen de kans niet om naar België terug te keren; het merendeel belandt later via Drancy in Auschwitz. Zowel tijdens als na de oorlog wordt de verantwoordelijkheid voor de arrestaties onderzocht. Uiteindelijk wordt de overleden minister van Justitie Paul-Emile Janson als hoofdverantwoordelijke beschouwd.
Seberechts, Frank. De Weggevoerden van Mei 1940. Antwerpen: Bezige Bij, 2014.
Trachet, Tim. Het Drama van Abbeville. Antwerpen: Houtekiet, 2009.
Vlaemynck, Carlos. Dossier Abbeville: Arrestaties En Deportaties in Mei 1940. Leuven: Davidsfonds, 1977.
