De oorlogsomstandigheden maken geen einde aan het cultuurleven in België, maar situeren het wel binnen een nieuw krachtenveld.
De cultuurpolitieke verantwoordelijken binnen het Duitse bezettingsbestuur opteren voor een gematigde cultuurpolitiek: zij proberen het cultuurleven in België af te stemmen op Duitsland, maar streven in tegenstelling tot de SS-organisaties geen plotse nazificatie na. Omdat zij de territoriale status quo willen bewaren, weerhouden zij zich van een eenzijdige bevoordeling van de Vlaamse cultuur. Zij bevorderen ook initiatieven die de Germaanse wortels van de Waalse cultuur benadrukken.
De secretaris-generaal van Nationale Opvoeding verleent geen medewerking aan de cultuurpolitiek van de bezetter. Dit zorgt voor frustraties onder Vlaams-nationalisten die de bezettingsomstandigheden willen uitbuiten om een eigen cultuurpolitiek te ontwikkelen. Zij proberen hun cultuurpolitieke ambities waar te maken via de Provinciale Cultuurdiensten en richten bovendien een Interprovinciale Cultuurdienst op.
Aan Franstalige en Waalse zijde is de bereidheid tot culturele collaboratie minder wijd verspreid. Juist omdat de Waalse culturele collaborateurs de territoriale status quo nauwelijks ter discussie stellen, kan de samenwerking tussen het Duitse bezettingsbestuur en de Communauté Culturelle Wallonne relatief hecht zijn.
Binnen deze cultuurpolitieke krijtlijnen kan zich weinig vernieuwing voordoen. De vraag naar cultuur onder de bevolking is echter groot en wordt minder dan voorheen door de buitenlandse markt ingelost. De bloeiende culturele productie kenmerkt zich vooral door een sterke gerichtheid op het verleden en door een traditionele vormentaal. Een echte verzetscultuur komt niet tot ontwikkeling.
Bibliografie
Beyen, Marnix. “Het Cultuurleven. Een Late Terugkeer Naar de Romantiek.” In België Tijdens de Tweede Wereldoorlog, edited by Mark Van den Wijngaert, Bruno De Wever, and Fabrice Maerten. Antwerpen: Manteau, 2015.
Van de Vijver, Herman. Het Culturele Leven Tijdens de Bezetting. Vol. 8. België Tijdens de Tweede Wereldoorlog. Kapellen: Pelckmans, 1990.
Meer Weten...
