Van oudsher wordt het Openbaar Ministerie in België beschouwd als garant van de openbare orde. Dat betekent dat de parketten er samen met de politie voor moeten zorgen dat er rust en orde heersen in de openbare ruimte. Tijdens de bezetting is die taak extra moeilijk, omdat de gewone criminaliteit toeneemt en ook politiek gemotiveerd geweld op straat steeds vaker voorkomt. Volgens het internationale recht (specifiek de Conventie van Den Haag uit 1907) is de bezettingsmacht verantwoordelijk voor het handhaven van de openbare orde.
De Belgische rechterlijke macht beschouwt veel van de verstoringen van de openbare orde als direct of indirect gevolg van de bezetting. Toch voelt ze zich medeverantwoordelijk voor het bewaren van de rust op straat. Zo is de magistratuur bereid hard op te treden tegen gewone criminaliteit. Ze wil daarentegen eigenlijk niet betrokken raken bij de vervolging van door verzetsgroepen gepleegde misdrijven.
Voor de Duitse autoriteiten is het bewaren van openbare orde in België belangrijk, omdat de bezettingsmacht het land dan zo efficiënt mogelijk economisch kan uitbuiten. Zolang ze haar eigen veiligheid niet bedreigd ziet, is het ordehandhavingsbeleid van de bezettingsmacht dan ook eerder gematigd.
In de loop van de bezetting gaan verzetsgroepen en criminele bendes zich, als reactie op het verhardende bezettingsbeleid, steeds gewelddadiger manifesteren en slaat de Duitse repressie genadeloos terug. De combinatie van door de bezettingsmacht, collaborateurs, verzetsgroepen en bendes gepleegd geweld zorgt ervoor dat tijdens het laatste bezettingsjaar de openbare orde zeer sterk verstoord wordt.
Majerus, Benoît. Occupations et Logiques Policières : La Police Bruxelloise En 1914-1918 et 1940-1945. Bruxelles: Académie royale de Belgique, 2007.
Roden, Dimitri. “"In Naam van Het Duitse Volk!” Het Duitse Krijgsgerecht En de Openbare Orde in Bezet België (1940-1944).” Ph.D. Thesis, Universiteit Gent, 2015.
Wouters, Nico. De Führerstaat: Overheid En Collaboratie in België (1940-1944). Tielt: Lannoo, 2006.
