In 1967 wordt Het Navorsings- en Studiecentrum voor de Geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog opgericht, in een wel zeer bijzondere context. Twee jaar daarvoor wordt Robert Jan Verbelen, een oorlogsmisdadiger die gevlucht was naar Oostenrijk, tijdens een proces in Wenen vrijgesproken, op basis van een onvolledig dossier. In 1961 verzacht de wet Vermeylen bovendien de wetgeving in België in verband met de repressie. Al deze feiten geven aanleiding tot woede bij patriottische Belgische verenigingen, die druk uitoefenen om een instituut op te richten, belast met de studie van de Tweede Wereldoorlog.
Bij de aanvang moet alles van nul beginnen, want onderzoek naar het conflict werd steeds opnieuw uitgesteld in België. Een eerste team wordt aangesteld. De prospectie voor archivering en het oprichten van een gespecialiseerde bibliotheek kan van start gaan. Het is dan 1969. Het instituut richt zich al snel tot het publiek, en start met systematisch opzoekingwerk bij de archieven en het verzamelen van getuigenissen. Het heeft vandaag een zeer rijke bibliotheek en fotoarchief, ondertussen ruim gedigitaliseerd. Het is één van de meest gestoffeerde van Europa in verband met de tweede Wereldoorlog. Door haar publicaties, onderzoeksprojecten, studiedagen en andere colloquia, heeft het instituut veel bijgedragen aan de ontwikkeling van een substantiële historiografie over de geschiedenis van België gedurende de Tweede Wereldoorlog. Het is het referentiecentrum voor dit onderwerp geworden.
Doorheen de tijd heeft het centrum zich geprofessionaliseerd en heeft het zijn onderzoeksterrein verder uitgebreid tot de twee wereldconflicten. In 1977 werd het omgedoopt tot Het Studie- en Documentatiecentrum Oorlog en Hedendaagse Maatschappij (CegeSoma). Het centrum maakt sinds 2016 deel uit van het Rijksarchief.
Colignon, Alain, and José Gotovitch. “Du Sang, de La Sueur, de l’encre.” Jours de Paix, 2001, 101–26.
Martin, Dirk. “Het Studie- En Documentatiecentrum Oorlog En Hedendaagse Maatschappij.” In Geschiedenis Maken : Liber Amicorum Herman Balthazar, 211–26. Tijdsbeeld / Universiteit Gen: Vakgroep Nieuwste Geschiedenis / AMSAB, 2003.
