Wraak is een vorm van conflictbeslechting. Wraak laat een strijdende partij een vermeend onrecht te vergelden. Voor de uitvoerders van een vergeldingsactie staat de wraak gelijk aan gerechtigheid, in de zin dat ze menen door hun actie weer quitte te staan met hun tegenstander.
Wraak is een belangrijke sleutel om de geweldpleging door en tegen collaborateurs te begrijpen. Geconfronteerd met het repressieve regime van de bezetter en zijn collaborateurs groeit gedurende de eerste bezettingsjaren het verlangen naar wraak.
De eerste twee jaar van de bezetting leidt dat tot openlijke schermutselingen en stille verwijten aan het adres van collaborateurs, vanaf het voorjaar van 1942 ontbrandt het gewapende verzet. Een cyclus van politieke moorden over en weer komt op gang. Opgejaagd door de Duitse repressie, begint de Kommunistische Partij (KP) na de Duitse inval in de Sovjet-Unie een verbeten strijd tegen de bezetter. Vanaf einde 1941 worden gewapende kernen gevormd die naar het Sovjet en Joegoslavische voorbeeld “partizanen” worden gedoopt.
Gaat het begin 1942 nog om geïsoleerde liquidaties van verklikkers die de veiligheid van verzetslui in gevaar brengen, vanaf april komt een echte terreurcampagne tegen de collaboratie op gang. De bedoeling is niet alleen de bekamping van de collaboratie, maar ook de bevolking te stimuleren om tot verzet over te gaan door een spiraal van aanslagen en represailles uit te lokken. De bezetter en zijn collaborateurs reageren inderdaad met grootschalige wraakacties. Tegen de zomer van 1944 woedt in bepaalde delen van het land een kleinschalige burgeroorlog. Het gaat dan vooral om streken in Limburg, Brabant en Wallonië.
Na de bevrijding volgen gewelddadige wraakacties tegen collaborateurs die een vorm van eigenrichting uitmaken; burgers nemen het recht in eigen handen om de collaborateurs de rekening te presenteren.
