José Streel (1911-1946) komt uit een zeer bescheiden milieu, uit de arbeiderswijken rond Luik. Hij is een vurig aanhanger van het Christelijk geloof en van de doctrine van Mauras.
Streel is een goede leerling en student. Hij wordt aanvankelijk voorzitter van de Luikse Federatie van Katholieke Studenten, later doctor in de filosofie aan de Universiteit van Luik. Als auteur laat hij zich eerst opmerken in katholieke kringen bij La Gazette de Seraing en later met zijn essay Les jeunes gens et la politique (Jonge mensen en de politiek). Door zijn vlotte schrijfstijl wordt hij stilaan de ideoloog van de Rex beweging (in Dans ce qu’il faut penser de Rex (Wat men over Rex moeten denken) en Positions rexistes (Rexistische standpunten)).
Hij strijdt mee in de 18-daagse veldtocht, wordt in augustus 1940 bevrijd van zijn Oflag en wordt dan hoofdredacteur bij Pays Réel. In zijn artikels doet hij een poging om een “Westers fascisme” te definiëren met een menselijk gelaat. Hij streeft ernaar de politieke lijn van het rexisme te behouden in de lijn van een echt Belgische nationalisme. De radicalisering van de collaboratie markeert de mislukking van deze politiek.
In februari 1943 besluit hij om te breken met Rex, na de redevoering van Degrelle over “Germanité des Wallons” (de Germaanse roots van de Walen). Maar hij maakt zich niet helemaal los van de collaboratie. Hij mislukt bij Soir, maar blijft tot aan de bevrijding preken voor een specifieke Belgische Nieuwe Orde, die steeds meer een hersenschim blijkt te zijn. In september 1944 wordt hij met zijn familie geëvacueerd naar Duitsland. Hij keert discreet terug naar België, maar wordt snel aangehouden.
In januari 1945 wordt hij bij verstek ter dood veroordeeld. Op 6 augustus 1945 wordt hij opnieuw berecht en veroordeeld tot levenslange opsluiting. In beroep wordt hij uiteindelijk ter dood veroordeeld op 29 oktober van hetzelfde jaar. Enkele maanden later wordt hij terechtgesteld. Zijn proces zet vraagtekens bij de verantwoordelijkheid van een intellectueel in woelige tijden als bezieler van het partijstandpunt.
De Bruyne, Eddy. Encyclopédie de l’Occupation, de la Collaboration et de l’Ordre nouveau en Belgique francophone (1940-1945). La-Roche-en-Ardenne: Cercle d’histoire et d’archéologie Segnia, 2016.
Delaunois, Jean-Marie. De l’Action Catholique à La Collaboration : José Streel. Bruxelles: Editions Legrain, 1993.
Conway, Martin. Du Catholicisme à La Collaboration : Le Cas de José Streel. Bruxelles: Centre de recherches et d’études historiques de la seconde guerre mondiale, 1993.
