Minderjarigen verdacht van collaboratie ondergaan na de bevrijding vaak dezelfde behandeling als de volwassenen. Zij kunnen opgesloten worden in gevangenissen of interneringscentra en het militair gerecht start een onderzoek. In november 1944 en februari 1945 manen de auditeur-generaal en de minister van Justitie de voorzitters van de consultatieve commissies aan om minderjarigen door te verwijzen naar de kinderrechter. Deze gespecialiseerde magistraat past de wet op de kinderbescherming van 1912 toe, die minderjarigen jonger dan 16 jaar onttrekt aan het strafrecht. Jongeren die op het moment van de feiten ouder zijn dan 16 en jonger dan 18 jaar kunnen eveneens voor de kinderrechter verschijnen, maar in dat geval moeten de ouders een klacht indienen wegens wangedrag of onbuigzaamheid. Als dat niet gebeurt, is het militair gerecht bevoegd met als gevolg een eventuele vervolging als volwassene.
De kinderrechter spreekt geen straf uit, maar neemt maatregelen van bewaking, opvoeding en behoeding. Hij kan de minderjarige berispen, plaatsen bij een persoon, vereniging of instelling of ter beschikking stellen van de regering tot de meerderjarigheid. De laatste maatregel komt vaak neer op een plaatsing in een rijksopvoedingsgesticht. Bij een voorwaardelijke terbeschikkingstelling keert de jongere terug naar zijn ouderlijke omgeving mits hij of zij bepaalde voorwaarden naleeft, zoals goed gedrag, regelmatig naar school gaan of werken.
Het dossier van de kinderrechtbank bestaat uit verschillende delen die overeenkomen met een bepaalde fase van de gerechtelijke procedure die de minderjarige doorloopt. Doorgaans verricht het militair gerecht een aantal onderzoeksdaden. Wanneer de krijgsauditeur de minderjarige verwijst naar de kinderrechter, belanden de processen-verbaal en andere documenten die voortvloeien uit dit onderzoek in het dossier van de kinderrechtbank. Hierin zitten ook inlichtingenformulieren van het parket. De afgevaardigde van de kinderbescherming voert in opdracht van de kinderrechter eveneens een sociaal onderzoek naar de minderjarige en zijn familie.
De kinderrechter verhoort de minderjarige, neemt voorlopige maatregelen en velt uiteindelijk een vonnis. Na die uitspraak is de zaak voor de kinderrechter nog niet afgehandeld. Met uitzondering van de vrijgesproken minderjarigen, blijven alle minderjarigen onder toezicht staan van de kinderrechter. In het dossier zit dan ook een uitgebreide briefwisseling met de procureur des Konings, de directeur van de instelling waar de minderjarige is geplaatst, de afgevaardigde van de kinderbescherming en de lokale politie. Is de minderjarige geplaatst in een rijksopvoedingsgesticht, dan bevat het dossier doorgaans ook brieven van de minderjarige en zijn ouders met de vraag om in vrijheid gesteld te worden, diverse formulieren van inschrijving en vertrek en heel uitgebreide observatie- en evaluatieverslagen. Het dossier loopt tot de meerderjarigheid van de betrokkene of het aflopen van een bepaalde maatregel. Het biedt een uitzonderlijk rijke blik op het leven van die persoon en de directe omgeving.
De woonplaats van de minderjarige bepaalt welke kinderrechter bevoegd is. Verhuist de minderjarige naar een ander gerechtelijk arrondissement, dan worden de bevoegdheid én het dossier overgeheveld naar de kinderrechter van het arrondissement van de nieuwe verblijfplaats. De dossiers en de minuten van vonnissen zitten in het archief van de jeugdrechtbank, de rechtsopvolger van de kinderrechter. Deze archieven berusten in het Rijksarchief van het bevoegdheidsgebied.
De dossiers zijn geordend op rolnummer en dus volgens inschrijving op de algemene rol. Uitzonderlijk zitten ze op datum van het vonnis. Om een dossier te traceren zijn er verschillende wegen. Indien er een alfabetische index in de vorm van een register of steekkaartensysteem bestaat, kan het leeszaalpersoneel van het Rijksarchief het dossiernummer en de vonnisdatum achterhalen. Als er geen nadere toegang is, biedt de algemene rol soelaas, want daarin zijn alle zaken in volgorde van inschrijving geregistreerd. De chronologisch ingebonden minuten van vonnissen vermelden eveneens het rolnummer. Voor inzage en/of reproductie van het vonnis en het dossier is steeds de schriftelijke toestemming vereist van de procureur-generaal bij het hof van beroep van het bevoegdheidsgebied waar de rechtbank zetel heeft.
