Alhoewel gefocust op Brussel had de groep nauw contact met de Parijse groep. Men kan drie soorten activiteiten onderscheiden: opstellen en verdelen van sluikbladen, mondelinge propaganda bij soldaten van de Wehrmacht (beiden het “Deutsche Werk”) en gewapend verzet.

De sluikpers

De groep had al ondervinding opgedaan met en materiaal overgehouden van de vooroorlogse Rote Fahne. Aanvankelijk werden er vlugschriften gedrukt. In de zomer 1942 ontstond het tijdschriftje Die Wahrheit. Het was vooral bestemd voor Duitse en Oostenrijkse soldaten. Het ploegje achter het sluikblad bestond trouwens ook uit Oostenrijkers én Duitsers, allen communisten waaronder vele joden. Tot augustus 1944 verscheen het krantje minstens achttien keer. Die Wahrheit riep op de antifascistische rangen te komen versterken maar informeerde ook over de toestand aan de fronten en over de anti-hitleriaanse strijd in de bezette landen en in Duitsland. Het sprak zich uit voor een Oostenrijk onafhankelijk van zijn grote buur. Sluikblad en vlugschriften werden gedrukt in geïmproviseerde drukkerijen die door de aanhoudingen voortdurend van locatie moesten veranderen; de verdeling gebeurde door verspreide groepjes die meestal uit jongeren bestonden die als vreemdelingen, als opgeroepenen voor de verplichte tewerkstelling in Duitsland en als dikwijls joden een driedubbel risico liepen.

Na de verklaring van Moskou van 30 oktober 1943 waarin de geallieerden hun steun uitspraken voor een onafhankelijk Oostenrijk werden de vlugschriften nu ondertekend met "Österreichischer Freiheitsfront" (Oostenrijks bevrijdingsfront) . Vanaf mei 1944 verscheen er ook een apart sluikblad, Freies Österreich (Vrij Oostenrijk). Tot aan de bevrijding zouden er zes nummers verschijnen met een geschatte oplage van max. 12.000 exemplaren, waarvan 9.000 in de provincies. Het wilde de “Hitleriaanse barbaarsheid en de Pruisische overheersingsdrang” bestrijden en riep de Oostenrijkse soldaten op te deserteren.

Vrouwen overtuigen soldaten

Parallel met de geschreven propaganda deden de vrouwen van de groep “meisjeswerk” of “soldatenwerk” . Via een dagdagelijkse babbel met Duitse soldaten poogden ze contact te leggen, hen beter te begrijpen en politiek te evalueren. Eens de militairen ideologisch rijp leken, poogden de vrouwen hen te overtuigen van de absurditeit van de oorlog. Lukte dat, dan was de bedoeling dat de soldaten clandestiene propaganda zouden verdelen in de kazernes. Deze militante vrouwen leken bijzonder actief te zijn bij te Antwerpen gekazerneerde Duitse marinesoldaten .

Een vertrouwensrelatie opbouwen met de soldaten bleek het moeilijkste deel van het werk. Het was ook zeer gevaarlijk zoals blijkt uit de aanhoudingen bij de groep. Verwijzen we hier naar Régine Krochmal (1920-2012) die op 20 januari 1943 door de bezetter werd gearresteerd wegens demoralisatie van de troepen. Haar ouders waren Duits-oostenrijkers en de jonge joodse slaagde erin te ontsnappen uit het XXe konvooi van 19 april 1943 naar Auschwitz. Op 25 mei 1944 werd ze opnieuw aangehouden en pas na de komst van de geallieerden bevrijd in september 1944.

Het gewapend verzet

Na de verklaring van Moskou van 30 oktober 1943 vroeg de Oostenrijkse groep om de oprichting van een gewapende eenheid. Na moeilijke onderhandelingen met de Kommunistische partij van België werd er in mei 1944 een specifieke cel partizanen opgericht o.l.v. Otto Spitz. Het was een Oostenrijkse jood geboren in 1916 die op 9 november 1943 uit het ziekenhuis van Mechelen ontsnapte nadat hij op 12 mei 1943 als jood in de kazerne Dossin was opgesloten. Volgens Spitz bestond zijn groep uit een twintigtal Oostenrijkers, allen joden, die meestal lang in het “Deutsche Werk” gemiliteerd hadden. Op 12 augustus 1944 werd Spitz opnieuw opgesloten in de kazerne Dossin. Gerhard Hernstadt, de politieke verantwoordelijke van het Oostenrijkse “Deutsche Werk” , volgde hem op als leider van de eenheid in oprichting.

Het groepje verspreidde vlugschriften aan Duitse kazernes, saboteerde spoorwegen , beschadigde voertuigen van de Wehrmacht, verzamelde en verdeelde wapens en nam deel aan de bevrijdingsgevechten o.a. aan het Kempisch kanaal te Arendonk.

Trefwoord : Emigratie

Artikels

Personen