In bezet gebied spreken de Duitse krijgsraden drie soorten vrijheidsstraffen uit tegen burgers die de belangen van het Duitse leger hebben geschaad. Veruit de zwaarste is de tuchthuisstraf (Zuchthaus). Zij is geschikt voor beklaagden die de rechter als onverbeterlijk beschouwt en gaat gepaard met zware dwangarbeid. Het verblijf in het tuchthuis bedraagt minimaal één jaar maar kan oplopen tot vijftien jaar of levenslang. De gevangenisstraf (Gefängnisstrafe) of de Festungshaft (minder strenge vorm van opsluiting die als eervoller werd gezien dan een gevangenisstraf) daarentegen zijn mildere varianten die geen verplichting tot dwangarbeid inhouden. Zij zijn bedoeld voor beklaagden die een accident de parcours hebben begaan en staan vooral in het teken van hun heropvoeding. De duur van de opsluiting varieert van één dag tot vijf jaar. Het verblijf in de strafinrichting moet de veroordeelden tot inkeer brengen, zodat ze zich na hun vrijlating in theorie opnieuw in de samenleving kunnen integreren.
Waar de veroordeelden hun vrijheidsstraf uitzitten, bepaalt de bezetter aan de hand van strafuitvoeringsplannen. Lichtere vrijheidsstraffen laat hij in de regel uitvoeren in bezet gebied. De meeste van deze veroordeelden zitten hun straf uit in de Duitse sectie van een Belgische gevangenis of worden met het oog op de strafuitvoering overgedragen aan de Belgische justitie. Gevangenen van wie de opsluiting in bezet gebied een gevaar inhoudt voor de openbare orde en die meestal tot een zware vrijheidsstraf zijn veroordeeld, worden vanaf de tweede helft van 1941 systematisch naar het Duitse rijk overgebracht. Daar komen ze naargelang hun geslacht en uitgesproken straf terecht in strafinrichtingen zoals die te Siegburg, Diez, Waldheim, Anrath of Rheinbach.
Roden, Dimitri. « "In naam van het Duitse volk!” Het Duitse krijgsgerecht en de openbare orde in bezet België (1940-1944) ». Ph.D. Thesis, Universiteit Gent, 2015.
Roden, Dimitri. « Van aanhouding tot strafuitvoering. De werking van
het Duitse gerechtelijke apparaat in bezet België en Noord‑Frankrijk
(1940-1944) ». Cahiers d’Histoire du Temps Présent/Bijdragen tot de Eigentijdse Geschiedenis 22 (2010): 113‑60.
