Na de bevrijding belanden duizenden van collaboratie verdachte personen achter slot en grendel. Omdat de gevangenissen de toevloed niet aankunnen, verplicht de minister van Justitie de burgemeesters om in te staan voor de huisvesting, bewaking en bevoorrading van de geïnterneerden. Kazernes en kampen, die tijdens de oorlog fungeren als hechtenisplaatsen voor de Duitse bezetter, worden opgevorderd, maar ook scholen, kloosters, abdijen en fabrieken doen dienst. Vanwege de erbarmelijke huisvesting, ongedisciplineerde bewakers, ontoereikende bevoorrading en een gebrekkige medische verzorging trekt het ministerie van Justitie vrij snel het beheer van deze gemeentelijke centra naar zich toe. Inrichtingen die niet voldoen, sluiten de deuren. Van de aanvankelijk 170 gemeentelijke centra resteren er in januari 1945 nauwelijks 50. Het laatste interneringscentrum sluit in 1951.
Iedereen die is geïnterneerd of aangehouden op verdenking van collaboratie heeft een opsluitingsdossier. Dit dossier bevat informatie over de opsluiting en de invrijheidstelling. De kaft van het dossier geeft een overzicht van de verschillende interneringscentra en gevangenissen van verblijf en de respectievelijke data van overbrenging. Dit maakt het mogelijk het volledige parcours en de effectieve opsluitingsduur te reconstrueren. De samenstelling en het volume van het opsluitingsdossier variëren van persoon tot persoon. Meestal zijn de dossiers heel dun en bevatten ze slechts enkele stukken. Uitzonderlijk bevatten de opsluitingsdossiers fotomateriaal of brieven en tekeningen.
Van veroordeelde collaborateurs van wie de totale straf meer dan drie maanden bedraagt, bestaat naast het opsluitingsdossier ook een moreel dossier. Dit dossier dient als basis voor de evaluatie van genademaatregelen en voorstellen tot voorwaardelijke invrijheidstelling. Het bevat heel uiteenlopende informatie over de gedetineerde, die niet beperkt blijft tot zijn gevangenschap. Als het hoofd van de inrichting beslist dat er eventueel een aangepaste penitentiaire begeleiding en behandeling nodig is, bestaat er voor sommigen ook een antropologisch dossier. Het geeft een inkijk in het leven en de persoonlijkheid van de gedetineerde voor én tijdens zijn opsluiting.
Vanaf de opsluiting tot de vrijlating doorlopen personen verdacht van of veroordeeld wegens collaboratie vaak meerdere interneringscentra of gevangenissen. Het opsluitingsdossier volgt dezelfde route en bevindt zich dus steeds in het archief van de laatste gevangenis of het laatste interneringscentrum. Deze archieven berusten in het rijksarchief van het rechtsgebied van de strafinrichting.
Het gebrek aan informatie over de laatste plaats van opsluiting betekent niet automatisch het einde van de zoektocht. Op het moment van de aanhouding gebeurt de eerste opsluiting doorgaans in de meest nabijgelegen inrichting. Met de naam of plaats van die inrichting of een van de andere bekende inrichtingen kan het leeszaalpersoneel van het Rijksarchief via opsluitingsregisters of steekkaarten opzoeken welke mogelijk de volgende in de rij is. Het kan dus dat de zoektocht via verschillende rijksarchieven zal leiden.
Daarnaast helpen de woonplaats, het geslacht en de aard van de gepleegde feiten om eventueel systematischer te werk te gaan:
De morele dossiers zitten niet in hetzelfde archief als de opsluitingsdossiers, maar zijn samengebracht bij het Centraal Antropologisch Laboratorium. Vandaag berusten ze in het Algemeen Rijksarchief 2 - Depot Joseph Cuvelier in Brussel.
De antropologische dossiers die informatie over veroordeelde collaborateurs bevatten zijn verspreid over de archieven van de antropologische laboratoria verantwoordelijk voor het onderzoek. De dossiers van de antropologische laboratoria van:
Opsluitingsdossiers zijn steeds geordend op datum van vrijlating. Ook zonder datum is een snelle raadpleging mogelijk. Er zijn alfabetische indices of klappers, steekkaarten, rollen van verschillende afdelingen en dagboeken van in- en uitschrijving. Deze toegangen zijn niet alleen relevant om het dossier snel te traceren, ze laten ook toe om na te gaan of en wanneer een bepaald persoon in de inrichting is opgesloten.
De morele dossiers van de periode 1924–1952 zijn met een steekkaartensysteem ontsloten, de recentere dossiers hebben een digitale nadere toegang. De antropologische dossiers zijn chronologisch op datum van het onderzoek of alfabetisch geordend. Al deze dossiers van gevangenissen en interneringscentra zijn raadpleegbaar na het invullen van een onderzoeksverklaring en de toestemming van het diensthoofd van de archiefbewaarplaats. Omwille van de bescherming van de persoonlijke levenssfeer kan de bezoeker niet zelf de diverse toegangen raadplegen. Opzoekingen in fiches, rollen of dagboeken van in- en uitschrijving gebeuren door het leeszaalpersoneel.
