Tussen november 1944 en augustus 1950 worden er in België van de 2.940 personen die door de militaire rechtbanken ter dood veroordeeld zijn, 242 effectief geëxecuteerd. Dit gebeurt in het kader van de repressie van de collaboratie en de oorlogsmisdaden. Het gaat om veroordeelden aan wie geen gratie verleend wordt. Daaronder telt men 237 Belgen, waarvan 4 vrouwen. 133 zijn Franstalig en 104 Nederlandstalig.
De organisatie van de executies loopt niet van een leien dakje: de keuze van een beul en van de plaats van uitvoering, de openbare ordehandhaving op deze plaatsen en het nut van de straf zijn evenzoveel vragen waarop de autoriteiten een antwoord moeten geven.
In artikel 8 van de strafwet staat dat “elke ter dood veroordeelde onthoofd zal worden”, met uitzondering van de personen die door een militaire rechtbank vervolgd werden. Zij zullen door het leger gefusilleerd worden. In de herfst van 1944 is het de Rijkswacht die, tegen de gewoonte in en ondanks hun protesten, de executiepelotons samenstellen. Ze vervangen het leger, met de bedoeling om het leger dat in heroprichting is, te ontlasten.
Het publieke karakter van de executies staat ook ter discussie: na de oorlog geeft men zoveel mogelijk de voorkeur aan discrete plaatsen, waar het publiek geen toegang tot heeft en waar men zich niet kan verzamelen. Vandaar dat militaire terreinen of kazernes de voorkeur krijgen. Men besteedt ook veel aandacht aan de materiële organisatie van de executies.
De onderliggende boodschap van deze maatregelen is duidelijk: om als legitiem en rechtsherstellend te worden gepercipieerd, moet de rechtspraak in de beste omstandigheden plaatsvinden.
.jpg)
Aerts, Koen. “La Peine de Mort Dans La Belgique d’après-Guerre: Un Sacrifice Symbolique (1944-1950) ?” Histoire et Mesure 13, no. 1 (2008): 191–204.
Campion, Jonas. “Le Rétablissement de La Légalité Policière Après La Seconde Guerre Mondiale : Les Gendarmeries Belge, Française et La Koninklijke Marechaussee Néerlandaise.” Université catholique de Louvain, 2009.
De Brouwer, Jérôme. “‘Un Peuple Civilisé n’Use Du Dernier Supplice Qu’avec Répugnance…’ : La Peine de Mort En Belgique Au 19e Siècle.” Ph.D. Thesis, Université catholique de Louvain, 2009.
Huyse, Luc, and Steven Dhondt. La Répression Des Collaborations 1942-1952 : Un Passé Toujours Présent. Bruxelles: CRISP, 1993.
