Efficiënt informatiebeheer is essentieel in het bestuur van moderne staten. In geval van een bezetting is het doorgegeven van informatie van Belgische aan Duitse overheden evenwel problematisch.
Vanaf mei 1940 moeten Belgische en Duitse overheden samen het land besturen. Belgische en Duitse diensten raken dus onmiddellijk vervlochten. Dit impliceert het doorsturen van massa’s processen-verbaal, rapporten, ambtelijke dossiers, antwoorden op specifieke vragen enzovoort. Zo krijgen Duitse orde- en veiligheidsdiensten informatie over Belgische burgers en inwoners die ze eventueel kunnen gebruiken voor hun repressie. Het probleem stelt zich onder meer al scherp bij het beheer van informatie over Joden. Het wordt echter pas als acuut ervaren door Belgische bestuurders na de invoering van de verplichte tewerkstelling in Duitsland (6 oktober 1942). Het wordt één van de meest essentiële en aanslepende problemen voor bestuurders in bezettingstijd.
Dit probleem toont goed de spanning tussen de realiteit van de samenwerking met de bezetter en wat in het Belgisch strafrecht ‘verklikking’ is. Het is ook een interessante graadmeter voor het probleem van de zogenaamde ‘autonomie’ die een overheid (bestuurlijk, gerechtelijk, politioneel, enzovoort) wel of niet kan behouden in tijden van bezetting. Vooral echter, blijkt hieruit het belang van individuele keuzes tijdens de bezetting. Bestuurders hebben wel degelijk marges om te beslissen welke informatie zij al dan niet doorgeven aan de Duitsers.
Er worden niet of nauwelijks Belgische bestuurders veroordeeld op basis van artikel 121bis (‘verklikking’). Dit gebeurt enkel bij collaborerende bestuurders die heel expliciet informatie over politieke tegenstanders aan de Duitse veiligheidsdiensten hebben doorgegeven. Informatiebeheer wordt na de bevrijding niet systematisch geproblematiseerd.
Wouters, Nico. Mayoral collaboration under Nazi occupation in Belgium, the Netherlands and France, 1938-1946. Basingstoke: Palgrave Macmillan, 2016.
Zurné, Jan Julia. Tussen Twee Vuren. Gerecht En Verzet Tijdens de Tweede Wereldoorlog. Tielt: Lannoo, 2017.
.jpg)
