Het Belgische Rijksarbeidsambt wordt opgericht met een besluit van 10 april 1941. Het is geen klassieke ambtelijke dienst maar een soort ‘corporatie’: een autonome organisatie met grote bevoegdheden onder voogdij van het ministerie van Arbeid en Tewerkstelling. Het Rijksarbeidsambt centraliseert de opleiding, tewerkstelling en controle van alle Belgische werknemers, inclusief de werklozen. Het kan ook arbeidscontracten sluiten. Aan het hoofd staat Frits-Jan Hendriks die sinds 1940 lid is van het Vlaams Nationaal Verbond (VNV). De organisatie is ingedeeld in regionale kantoren (Arbeidsbureaus) in grote steden. Deze kantoren worden meestal gecontroleerd door collaborateurs (leden van het VNV of Rex).
Het Rijksarbeidsambt onttrekt zich al snel aan de controle van zijn voogdijministerie. Het wordt de facto een verlengde van de Duitse Werbestelle. Dit wordt een groot probleem na de invoering van de verplichte tewerkstelling in Duitsland (6 oktober 1942). Terwijl de rest van de Belgische administratie zich verzet, steunt het Rijksarbeidsambt het Duitse beleid, inclusief de opsporing van onderduikers en de deportatie van Belgische arbeiders. In januari 1943 geven de secretarissen-generaal toe dat ze niet bij machte zijn dit tegen te houden. Ze trekken de facto hun handen af van deze corporatie die ze nochtans zelf hadden opgericht.
Brinckman, Bart. « Een schakel tussen arbeid en leiding: het Rijksarbeidsambt (1940-1944) ». Cahiers d’Histoire du Temps Présent/Bijdragen tot de Eigentijdse Geschiedenis, no 12 (1989): 85‑161.
Wouters, Nico. De Führerstaat: overheid en collaboratie in België (1940-1944). Tielt: Lannoo, 2006.
« De verplichte tewerkstelling in Duitsland 1942-1945 ». Brussel: CREHSGM, 1993.
