Vlaamse literatuur

In september 1941 publiceren de Duitsers in België een lange lijst met ongewenste literaire werken: tegen ophitsing en wanorde. Daarop prijken zowel Belgische als buitenlandse auteurs. De Duitsers willen daarmee vooral de culturele invloed vanuit Frankrijk tegengaan. Toch is het boekbeleid tijdens de Tweede Wereldoorlog niet erg streng in België, zeker niet in de eerste oorlogsjaren. Het militaire bestuur houdt zich op afstand van het culturele leven en wil cultuur vooral gebruiken om Vlamingen en Duitsers dichter bij elkaar te brengen. Daardoor ontstaat er ook geen circuit van verzetsliteratuur en kunnen ‘moderne’ en niet bepaald Duitsvriendelijke auteurs als Johan Daisne, Louis Paul Boon en Hubert Lampo blijven publiceren.

De Duitsers kunnen met hun ‘culturele diplomatie’ vertrekken van bestaande literaire contacten. Streekauteurs als Ernest Claes, Felix Timmermans en Stijn Streuvels zijn al voor de oorlog erg populair in Duitsland en ze blijven het goed doen. Hun thematiek van de gehechtheid aan de ‘eigen bodem’ vindt weerklank in de nazistische bloed-en-bodem-gedachte. Streuvels’ roman De Vlaschaard bijvoorbeeld wordt in de oorlog verfilmd en gebruikt voor propagandadoeleinden. Ook andere Vlaamse auteurs blijven tijdens de oorlog actief, zoals Willem Elsschot, Maurice Gilliams en Gerard Walschap. Toch zijn die auteurs niet nationaalsocialistisch. Anderen gaan veel verder in de culturele collaboratie, met name het werk van Cyriel Verschaeve, Filip de Pillecyn, Wies Moens en Blanka Gyselen staat ten dienste van de nazi-ideologie.