De katholiek William Ugeux (1909-1997) was achtereenvolgens hoofdredacteur van een krant, een groot verzetsman, topambtenaar en hoogleraar. Hij heeft door zijn dynamisme en openheid van geest zijn stempel gedrukt op de 20ste eeuw.
William Ugeux werd als oudste van zeven kinderen geboren in een katholiek burgergezin. Van 1928 tot 1932 leidt hij het studentenblad L’Universitaire catholique. Vanaf 1930 is hij voor Franstalig België voorzitter van de Katholieke Studentenactie, ontstaan in de schoot van de Katholieke Actie, een beweging die begin van de jaren twintig werd opgericht onder impuls van het Vaticaan om de samenleving te herkerstenen. Nadat hij in 1932 zijn studie in de rechten voltooid heeft, schrijft William Ugeux zich als jonge stagiair in aan de balie. Maar hij krijgt nauwelijks de kans om te pleiten want in juli 1935, amper vier maand nadat hij het kabinet van een Brussels advocaat heeft overgenomen, geeft hij zijn baan op om op vraag van hoge katholieke gezagsdragers de leiding op zich te nemen van het Brusselse dagblad Le Vingtième Siècle. Hij staat tot 15 mei 1940 aan het hoofd van Le Vingtième Siècle; op die dag houdt deze krant op te bestaan.
Nadat hij met zijn ouders en zijn vrouw Andréa Vercruysse naar Zuid-West-Frankrijk was gevlucht, keert William Ugeux op 5 augustus 1940 terug naar België. Hij wordt hoogleraar aan het Institut supérieur du commerce et de la finance. In de herfst van 1940 wordt hij door Fernand Kerkhofs, de stichter van de inlichtingendienst « Zero », gerecruteerd om voor de geallieerden nuttige inlichtingen te verzamelen. In de winter van datzelfde jaar helpt hij ook Schotse soldaten die na de evacuatie uit Duinkerken in België vast waren komen te zitten, naar niet-bezet Frankrijk te ontkomen.
Ugeux was de rechterhand van Kerkhofs geworden en hielp hem in oktober 1941 naar Engeland ontsnappen dank zij zijn contacten met een Frans-Belgische groepering in Roubaix. Hierna werd Ugeux, die intussen was ondergedoken, de tweede leider van « Zero ». Kort daarop wordt hij hoofdredacteur van één van de belangrijkste clandestiene dagbladen van het land, La Libre Belgique.
In juni 1942 vertrekt hij zelf met zijn vrouw naar Londen om de relaties tussen de netwerken op het terrein en de Belgische en Britse diensten in Groot-Brittannië te verbeteren. Begin augustus komt hij in de Engelse hoofdstad aan en op al 24 augustus wordt hij met een vliegtuig gedropt in niet-bezet Frankrijk. Zijn opdracht, die hij tot een goed einde brengt: in het zuiden van Frankrijk een Belgische commandopost oprichten om de berichten van de meeste Belgische netwerken te verzamelen en ze zo vlug en efficiënt mogelijk naar de bevoegde Engelse instellingen over te brengen.
Een arrestatie dreigt en Ugeux vertrekt op 27 maart 1943 uit Frankrijk. Op 21 april komt hij aan Groot-Brittannië. Vanaf midden juni wordt hij directeur-generaal van de Inlichtingen- en Actiedienst van de Staatsveiligheid, een functie waardoor hij alle Belgische netwerken in bezet gebied kan superviseren.
In juni 1944 wordt Ugeux ook nog benoemd als hoofd van de inlichtingendienst van de 2de sectie (Civil Affairs) van de Belgische militaire zending die bij het geallieerd commando was opgericht om het land bij de bevrijding weer in handen te nemen. Vanaf 5 september 1944, de dag na zijn terugkeer in België, vervult hij die functie op het terrein. De inlichtingendienst maakt van februari tot juni 1945 deel uit van het Ministerie van Voorlichting, dat een kort leven beschoren was. Op 15 september 1945 komt er een einde aan de inlichtingendienst. Ugeux heeft dan zijn handen vrij om de leiding te nemen van het dagblad La Cité nouvelle, dat in september 1944 was overgenomen door de Belgische democratische Unie (BDU), een nieuwe beweging die hoofdzakelijk uit progressieve christenen bestaat en waar Ugeux zich totaal in kan vinden. Maar de nederlaag van de UDB bij de parlementsverkiezingen van februari 1946 betekent het einde van het dagblad dat op 31 juli 1947 verdwijnt.
Na de mislukking van La Cité nouvelle schrijft Ugeux zich opnieuw in aan de balie, hij maakt deel uit van de katholieke denktank La Relève en werkt mee aan La Revue nouvelle. Dan wordt hij door de Franstalige leiders van het Algemeen Christelijk Werknemersverbond (Mouvement ouvrier chrétien) benaderd die een dagblad willen oprichten. In oktober 1950 ziet La Cité het levenslicht en Ugeux wordt de eerste directeur van die krant. Op 1 oktober 1954 neemt hij ontslag. Naar hij zegt is hij hiertoe gedwongen door de voornaamste geldschieters van het dagblad, de Vlaamse christelijke vakbonden, die de stigmatisering in de krant van het flamingantisme van sommige landgenoten uit het Noorden van het land niet kunnen tolereren.
Het jaar daarop vraagt de liberale minister van Koloniën, Auguste Buisseret, die met de hulp van "Zero" in 1942 naar Londen was kunnen ontkomen, aan Ugeux om Inforcongo op te richten en te leiden, een officiële propagandadienst die het imago van het koloniale België in binnen- en buitenland moet oppoetsen. Na het verdwijnen van deze dienst bij de onafhankelijkheid van Congo, kan Ugeux de toenmalige katholieke minister van Buitenlandse Zaken ervan overtuigen om hem de opdracht toe te vertrouwen een officiële informatiedienst op te richten die België in de kijker moet zetten. Zo komt in 1961 het Belgisch Instituut voor Voorlichting en Documentatie (Inbel) tot stand met William Ugeux aan het hoofd tot zijn pensioen in 1975.
Daarnaast werkt Ugeux van 1955 tot 1979 aan de Université catholique de Louvain : hij doceert er een cursus in de rechten en in de deontologie van de pers, animeert seminaries in de journalistiek en patroneert het onderwijs in public relations. William Ugeux heeft ook verschillende publicaties op zijn naam over public relations, de wereld van de pers en het verzet. Wat dit laatste betreft, publiceert hij meer bepaald zijn herinneringen aan zijn onderduikperiode en vooral een geschiedenis van de Groupe G die ter zake nog altijd een referentiewerk is.
Balteau, Bernard, William Ugeux. Un témoin du siècle, Bruxelles : Ed. Racine, 1997
