Algemeene-SS Vlaanderen

De SS-Vlaanderen werd op initiatief van de Duitse SS officieel op 30 november 1940 onder de naam Algemeene-SS Vlaanderen opgericht. In feite bestond de organisatie toen al enkele maanden door de initiatieven van René Lagrou die ook de leider van de nieuwe organisatie werd. Ward Hermans werd hoofdredacteur van het blad van de organisatie, De SS-man, dat vanaf december 1940 verscheen. Beiden waren al voor de oorlog agenten van de SS. De SS-Vlaanderen beschouwde Vlamingen als Groot-Germaanse Duitsers en ijverde voor de aanhechting van Vlaanderen bij Duitsland. De organisatie wierp zich op als een concurrent van het collaborerende Vlaams Nationaal Verbond (VNV) dat een onafhankelijk Vlaanderen wenste te bekomen.

De structuur van de SS-Vlaanderen werd overgenomen van het Duitse voorbeeld, de Allgemeine SS. Leden van de SS-Vlaanderen kregen paramilitaire oefeningen en werden geschoold in de nazi-ideologie. Oefeningen en scholing grepen plaats in de plaatselijke afdelingen en gedurende opleidingen tijdens het weekend. Er waren ook pre-militaire opleidingen in de SS-school te Schoten of Sennheim. Onder de leden werd actief geworven voor de Waffen-SS waardoor de SS-Vlaanderen permanent leden verloor.

Het belang van de Algemene-SS Vlaanderen lag niet zozeer in het paramilitaire potentieel van deze organisatie maar vooral op het politieke vlak. De oprichting van een SS-Vlaanderen was een van de manieren waarop de Duitse SS-leiding poogde meer invloed in België te krijgen. Doordat België een militair bezettingsbestuur had, was de macht van de SS aanvankelijk beperkt. De Algemeene-SS Vlaanderen bracht daar weinig verandering in aangezien het de organisatie aan een grote aanhang ontbrak. Het Groot-Duitse karakter en ultranazistische karakter trok weinig Vlamingen aan. Het gering aantal leden leidde tot de wijziging van de toelatingsvoorwaarden. Zo werden kandidaten toegelaten die niet aan de fysieke en raciale eisen van de SS voldeden. Deze groep vormde de SS-militie, later het Vlaanderenkorps genoemd, terwijl de leden die wel aan de eisen voldeden als SS-mannen werden aangeduid.

In oktober 1942 werd de organisatie omgedoopt en hervormd tot 1ste Standaard van de Germaanse-SS Vlaanderen naar analogie met de SS-organisaties in andere Germaanse landen. Door deze te hernoemen als lokale afdelingen van de Germaanse-SS werd de Duits-Germaanse eenheid benadrukt en regionale zelfstandigheid onderdrukt. Met de hervorming werd nog duidelijker dat de te volgen politieke lijn door de SS-leiding in Berlijn werd bepaald. De feitelijke leiding van de 1ste SS-standaard van de Germaanse SS-Vlaanderen berustte bij de Duitse vertegenwoordiger van Reichsführer-SS Heinrich Himmler in België, aanvankelijk Konstantin Kammerhofer en vanaf april 1942 Richard Jungclaus.

Ondertussen was de Vlaamse leiding van de organisatie reeds tweemaal in nieuwe handen overgegaan: in mei 1941 werd Jef de Langhe standaardleider en in september 1941 werd hij vervangen door Raf van Hulse die vanuit de Waffen-SS overkwam. Hermans was als hoofdredacteur vervangen door Maurits van de Walle.

Naarmate de oorlog vorderde verloor de SS-Vlaanderen steeds meer aan politiek belang voor de SS. De Duits-Vlaamse Arbeidsgemeenschap (DeVlag) vormde toen immers de belangrijkste SS-organisatie in Vlaanderen. Bijgevolg kwam steeds meer nadruk te liggen op het paramilitaire karakter van de organisatie. Vooral vanaf augustus 1942 toen Jef François, die voordien in de Waffen-SS diende, de leiding van Van Hulse overnam, begon men leden van de SS-Vlaanderen in te zetten bij bewakingsopdrachten en acties van de Sipo-SD. Het groeiende belang van het militaire potentieel van de Germaanse-SS Vlaanderen kwam nog meer tot uiting toen de Duitse SS-leiding besloot de leiding van de organisatie in handen te geven van jonge Vlaamse Waffen-SS officieren die net de officiersopleiding te Bad Tölz hadden gevolgd. Tony Van Dijck werd algemeen leider in november 1943.