Begin 1944 vatten leden van de Algemene-SS Vlaanderen, gelegerd in Namen, en een groep rexistische ‘contra-terroristen’ het plan op om François Bovesse te vermoorden. Het voornemen wordt opgemerkt door een verzetsman die in hun rangen is geïnfiltreerd. Helaas veronderstelt hij ten onrechte dat de operatie rechtsreeks «onder de SS ressorteert ». In werkelijkheid zijn er leden van de Ersatz van de SS-Wallonie bij betrokken, onder aanvoering van luitenant Bosquion, en dus geen Vlaamse SS’ers van de DeVlag gelegerd in Namen.
François Bovesse (1890-1944), vooraanstaand liberaal en Waals militant, is gouverneur van de provincie Namen in 1940. Reeds voor de oorlog is hij het mikpunt van rexistische spotprenten. Tijdens de oorlog blijft men hem vanuit collaboratiemiddens aanhoudend onder vuur nemen.
De moord op Bovesse is bovenal een testcase voor het Duitse militaire gerecht.
Op het einde van 1943 worden door de SS-Wallonie drie moorden gepleegd in Luik, waaronder ook die op de liberale volksvertegenwoordiger Horrent. Het Belgisch gerecht werkt samen met de Duitse militaire autoriteiten om de schuldigen achter slot en grendel te krijgen. Maar eén van hen beroept zich op zijn lidmaatschap van de Waffen-SS, waardoor hij niet berecht kan worden door de Wehrmacht. Bovendien heeft de Dienstelle Jungclaus aangegeven dat het de gewelddadige represailles, door SS’ers gepleegd op Belgische bodem, voortaan op zich zal nemen. De moord op Bovesse is de gelegenheid om deze bewering op haar waarheidsgehalte te testen.
Onder het voorwendsel van wraak voor het echtpaar Gignot, dat door verzetslui was afgemaakt, brengt Bosquion een moordcommando op de been. Het bestaat uit drie Waalse Waffen-SS’ers (zogenaamde ‘simpelen van geest’), in vol ornaat uitgedost, en drie leden van het rexistische Département Sécurité et Information (DSI) aangevoerd door Charles Lambinon.
Bij het ochtendgloren van 1 februari 1944 wordt Bovesse thuis vermoord. Vanzelfsprekend leidt het spoor naar de Ersatz uit Namen. Een SS’er in uniform wordt er bijvoorbeeld van verdacht het moordwapen naar Brussel te hebben overgebracht. Wanneer de Feldgendarmerie hem onderschept, wordt de proef op de som genomen: kan een dader die betrokken is bij ‘contra-terrorisme’ zich inderdaad aan het Duitse militaire gerecht onttrekken op voorwaarde dat hij tot de SS behoort, zoals het door Moskopf, de adjunct van Jungclaus, is beloofd? De verdachten kunnen inderdaad op hun beide oren slapen.
Dankzij de loslippigheid van twee SS’ers uit het moordcommando, kunnen een aantal verdachten na de oorlog worden ingerekend. Van Nimmen en Defaux worden op 1 juni 1946 in Namen tegen de muur gezet. Pirmolin, de moordenaar uit Luik, de zogenaamde ‘burger’ die ongetwijfeld het fatale schot heeft gelost, ondergaat hetzelfde lot in november 1946. Camille Bosquion komt onder mysterieuze omstandigheden om het leven tijdens een auto-ongeluk eind juni 1944. Als iemand die de vuile werkjes opknapte voor Léon Degrelle, wist hij ongetwijfeld teveel.
Balace, Francis. “1er Février 1944, Mort de François Bovesse : Un Assassinat-Test ?” Jours de Guerre, no. 11-12–13 (1997): 113–40.
