Sedert 1936, aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog, publiceerde de Kommunistische partij van België - Partij Communiste de Belgique, die toen een kleine tienduizend leden telde, de krant La Voix du Peuple (in Vlaanderen « Het Vlaamsche Volk »). Die verving het oude partijweekblad Le Drapeau rouge (in Vlaanderen « De Roode Vaan ») dat sedert de herfst 1921 verscheen. De schemeroorlog leidde tot een kat-en-muisspel tussen de redactie van het nieuwe dagblad en de Belgische overheid die tot censuur overging omwille van het overduidelijke « neo-pacifisme » van de krant (in de context van het nazi-sovjetpact!). Tegelijk werd een aantal bijna onmiddellijk verboden of clandestiene bladen gepubliceerd (La Vie ouvrière, L’Enchaîné) om de door de regering Daladier verboden Franse zusterpartij te steunen. Na de Duitse inval en het begin van de nazi-censuur verdween La Voix du Peuple omdat de Militärverwaltung geen toelating gaf voor herverschijning.
Publiceren tijdens de bezetting
Begin winter 1940-1941 dachten verschillende partijleden aan het opstarten van een nieuw niet gecensureerd blad … conform de richtlijnen van de Komintern: duidelijk proletarisch, tegen de « twee imperialismen » (het Duitse… en het Engelse!) maar toch sympathiserend met een bepaalde vorm van verzet tegen de bezetter, voor zover niet te anglofiel.
In februari 1941 verscheen het eerste nummer van een clandestien blad dat het centrale orgaan van de KPB wilde zijn en dat grosso-modo de pas omschreven partijlijn volgde: Le Drapeau rouge, verwijzend naar de heroïsche begintijd van de Partij in de jaren 1921-1924. Zoals vroeger ging het vooral om de arbeidersklasse en tegelijk werden zowel de Nieuwe Orde als de « agenten van de City » in het vizier genomen. O.l.v. oud-volksvertegenwoordiger Pierre Bosson werd een clandestiene uitgave op poten gezet. De redactie werd grotendeels bevolkt met oud-journalisten van de vroegere Voix du Peuple (Félix Coenen, Jean Lagneau).

Originele legende : Le Drapeau rouge n°1, februari 1941
Het keerpunt

Originele legende : Le Drapeau rouge, 1 juni 1941
Vanaf de grote stakingen van mei 1941 in de Waalse industriebekkens werden de aanvallen op de Nieuwe Orde heviger en kreeg de polemiek tegen de nazi’s vleugels… na het einde van het nazi-sovjetpact eind juni 1941. Na augustus 1941 stelde het sluikblad zich officieel voor als « centraal orgaan van de KP », kreeg 4 i.p.v. 2 pagina’s en evolueerde tot een halfmaandelijks strijdblad. Vanaf december 1941 kwamen er lokale edities, eerst te Luik en vanaf 1943 en 1944 te Charleroi, Huy en La Louvière…Pierre Joye was hoofdredacteur, bepleitte de aansluiting van wie vaderlandslievend was bij het (communistisch geïnspireerde) Onafhankelijkheidsfront, steunde alle sociale eisen en riep op tot sabotage en gewapende strijd.
Overleven tot elke prijs!
Maar in juli 1943 vielen de meeste redactieleden in handen van de Sipo-SD, net als de leiding van de Partij. Het werd a.h.w. een bewijs van de populariteit van het blad (een oplage van 5000 tot 40.000 exemplaren terwijl het - in theorie althans - niet gratis maar betalend was) dat de « Gestapo » besloot om op clandestiene drukpersen een valse Drapeau rouge te drukken die opriep om het verzet te staken om het leven van de gevangen kaderleden te sparen. Al improviserend slaagde de Partij er evenwel in in augustus 1943 een « echt » nummer (van 2 blz.) te doen verschijnen om dit « fake news » te ontkrachten en op te roepen om de strijd onverminderd voort te zetten. Félix Coenen leidde nu het blad dat door individuele aanhoudingen soms niet verscheen (november 1943…).
Eind augustus1944 verscheen nr. 74 van de Drapeau rouge , door de militanten beschouwd als eerste legaal nummer van een blad dat zijn lauweren had verdiend in de strijd tegen de « fascistische » bezetter en dat de volgende decennia de officiële spreekbuis zou worden van de Partij, haar luister en haar werken.
.jpg)
Originele legende : Le Drapeau rouge, augustus 1943
Bibliografie
Om de collectie online te raadplegen, zie Le Drapeau Rouge | The Belgian War Press
Le "Drapeau Rouge" clandestin, Bruxelles, Fondation Jacquemotte, 1971.
Guldenboek van de Belgische Weerstand, Commissie voor de historiek van de Weerstand, Ministerie van Landsverdediging, Brussel, Leclercq, 1948.
José Gotovitch (dir.), Guide de la presse clandestine de Belgique, Bruxelles, Centre de Recherches et d'Etudes historiques de la Seconde Guerre Mondiale, 1991, IV + 214 p.