De structurele tekorten aan goederen allerhande, de systematische afleiding van een groot deel van de Belgische productie voor de Duitse behoeften, de slechte organisatie van vooral de voedselrantsoenering en een inadequate prijssetting doen snel een zwarte markt ontstaat. Ze wordt een structureel gegeven, dat voor de consument de enige weg is om zelfs aan bepaalde levensnoodzakelijke producten te komen.
Ontelbare reglementen
De zwarte markt leidt tot sociale tweedeling en staat op gespannen voet met de antiliberale ideologie van de bezetter en de Nieuwe Orde-partijen die zweren bij een “geleide economie”. Om die markt te beteugelen, worden ontelbare reglementen opgesteld. Tienduizenden controleurs (en Duitse politiediensten) proberen ze te doen naleven, maar slagen daar slechts zeer gedeeltelijk in.
Auteursrechten : Rechten voorbehouden
Originele legende : Jonge vrouw koopt brood op zwarte markt.
Weblegende : Vele Brusselaars gaan naar de Radijzenstraat om in te kopen op de zwarte markt. Alles is er te koop, op voorwaarde dat men de hoge prijs betaalt.
Administratieve rechtsmacht
Een nieuwe “administratieve rechtsmacht”, opgericht door de Militärverwaltung in februari 1941 moet vooral de vele overtredingen van de reglementering inzake ravitaillering sneller beteugelen door boetes op te leggen, goederen verbeurd te verklaren en bedrijven te sluiten. Dit is evenmin een onverdeeld succes. De nieuwe instelling staat op gespannen voet met het principe van de scheiding der machten : wie erin zetelt, is vaak niet geneigd streng op te treden.
Auteursrechten : Rechten voorbehouden
Originele legende : Zwarte markt.
Weblegende : Broodverkoop op de zwarte markt van de Radijzenstraat in Brussel in 1943. Vele Brusselaars gaan naar de Radijzenstraat om in te kopen op de zwarte markt. Alles is er te koop, op voorwaarde dat men de hoge prijs betaalt.
Collectie : Sipho
Auteursrechten : CegeSoma
Originele legende : Paris. La Milice Française a fait distribuer aux sinistrés de St. Denis, des vivres saisies au Marché Noir. N.p.m.: La farine apportée dans de grands sacs est répartie en sachets qui vont être remis aux ayants droits. Photo LAPI. 24932. 7/5/44. [12 mai 1944] [Agence L.A.P.I.] [Autorisé pour la publication sous réserve de rappel ultérieur. Censure photographique - 10 Mai 1944]
Collectie : Sipho
Auteursrechten : CegeSoma
Originele legende : Récolte et contrôle des pommes de terre
Collectie : Sipho
Auteursrechten : CegeSoma
Originele legende : Het Jubelpark wordt ontgonnen. De eerste kavels die in de grasperken aangebracht werden, worden al bewerkt. Kolen, wortelen, knolrapen, aardappelen zullen stilaan de gazons van onze parken vervangen. [Frei gegeben durch zensur]
Weblegende : Het beplanten van het Jubelpark in Brussel in 1942. Door de voedselschaarste en de hoge prijzen op de zwarte markt, gaan de Belgen op zoen naar andere oplossingen. Vele parken worden herschapen in moestuinen.
Auteursrechten : Rechten voorbehouden
Originele legende : Zonder originele legende
Collectie : Sipho
Auteursrechten : CegeSoma
Originele legende : Op al de wegen in Vlaanderen, is het uitdoen der aardappelen in volle gang. Op deze banen wordt een streng toezicht gehouden; om te voorkomen dat de hoeveelheden bestemd voor de bevoorrading, op de Zwarte markt komen. Een van deze toezichtposten. [10/7/1943] [Frei gegeben durch zensur]"
Weblegende : Controle van de aardappeloogst door de agenten van de Nationale Landbouw- en Voedingscorporatie (NLVC) in juli 1943. Deze nieuwe instelling werd opgericht om de bevoorrading te organiseren en te controleren. Omdat ze uitgaat van de nieuwe orde, is deze instelling weinig geliefd bij de boeren.
Auteursrechten : Rechten voorbehouden
Originele legende : Zonder originele legende
Weblegende : Affiche van de provincie Antwerpen, die gewag maakt van strengere straffen voor het gebruiken van de zwarte markt
Bibliografie
Henau, Anne, and Mark Van den Wijngaert. België Op de Bon: Rantsoenering En Voedselvoorziening Onder Duitse Bezetting 1940-1944. Leuven: Acco, 1986.
Roden, Dimitri. “"In Naam van Het Duitse Volk!” Het Duitse Krijgsgerecht En de Openbare Orde in Bezet België (1940-1944).” Ph.D. Thesis, Universiteit Gent, 2015.
Rousseaux, Xavier, Jonas Campion, and Guillaume Baclin. “Les Chiffres En Guerre. Occupations, Justices et Statistiques Pénales En Belgique (1914-1950).” Histoire et Mesure 12, no. 1 (2007): 5–44.
Scholliers, Peter. “Strijd Rond de Koopkracht 1939-1945.” In 1940 : België, Een Maatschappij in Crisis En Oorlog. Brussel: NCWOII/CREHSGM, 1993.
Sirjacobs, Isabelle, and Hans Vanden Bosch. Les Juridictions Administratives En Belgique Depuis 1795. De Administratieve Rechtscolleges in België Sinds 1795. Bruxelles: Archives générales du Royaume, 2006.
Vermersch, Sarah. “Les Familles Belges Face à La Justice En Temps de Guerre. Le Cas de l’arrondissement de Neufchâteau : 1940-1948.” MA Thesis, Université catholique de Louvain, 2015.
Wouters, Nico. De Führerstaat: Overheid En Collaboratie in België (1940-1944). Tielt: Lannoo, 2006.
