Auteursrechten : Rechten voorbehouden
Weblegende : Charles du Bus de Warnaffe, 1933, "La question scolaire", Leuven: Rex.
Burggraaf Charles du Bus de Warnaffe, een telg uit een oude katholieke familie van magistraten en politici, was volksvertegenwoordiger voor de Katholieke Partij/PSC-CVP voor Brussel van 1934 tot 1961 en meermaals minister tussen 1934 en 1954, waarvan driemaal minister van Justitie, onder meer in de regering Van Acker I van februari 1945 tot augustus 1945.
Conservatief katholiek
Charles du Bus de Warnaffe studeerde rechten in Leuven en Princeton en begon een loopbaan als advocaat. Parallel bouwde hij een politieke carrière uit, eerst lokaal, als gemeenteraadslid in Brussel tussen 1928 en 1937 en schepen van 1932 tot 1934 toen hij de overstap maakte naar de Kamer.
Du Bus de Warnaffe behoorde in het interbellum tot de Federatie van Kringen, de rechtervleugel van de katholieke partij, de Katholieke Unie. Du Bus was nauw betrokken bij de hervorming van de Katholieke Unie die in 1936 zou uitmonden in de vorming van het Blok der Katholieken, bestaande uit de Katholieke Vlaamse Volkspartij en de Parti Catholique Social.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog speelde du Bus de Warnaffe een vooraanstaande rol in de groep Moyersoen die vanaf 1941 politieke hervormingen voor de na-oorlog voorbereidde. Du Bus bepleitte een grondige hervorming van het politieke systeem, met de bedoeling de impact van het algemeen enkelvoudig stemrecht terug te dringen, een oude bekommernis van velen binnen de Federatie van Kringen. De positie van het executief moest versterkt worden ten nadele van het parlement en de Senaat zou omgevormd worden tot een corporatistische kamer, al nam hij afstand van het integrale politieke corporatisme dat vooral bij bepaalde conservatieve katholieken opgang had gemaakt in de jaren 1930. Wel bleef hij de fundamenten van het politiek liberalisme principieel afwijzen.
Minister van Justitie
Du Bus de Warnaffe profileerde zich als een sterk verdediger van het katholiek onderwijs, in de jaren 1930 en tijdens de tweede schoolstrijd onder de socialistisch-liberale regering Van Acker, toen du Bus de Warnaffe de leiding had van het Nationaal Comité voor Vrijheid en Democratie, een bundeling van krachten om de belangen van het katholiek onderwijs te verdedigen tegen de regering. Achille Van Acker (1898-1975) was voor du Bus de Warnaffe toen geen onbekende : in 1945 was hij al minister van Justitie geweest in een door Achille Van Acker geleide regering van katholieken, socialisten, liberalen en communisten. Als minister van Justitie was du Bus de Warnaffe toen politiek verantwoordelijk voor de genadeverlening aan ter dood veroordeelde collaborateurs. Bij de gevallen die hem werden voorgelegd verleende hij in geen enkel geval genade. Onder zijn ministerschap werd onder meer Irma Laplasse (1904-1945) geëxecuteerd. In 1948 diende du Bus de Warnaffe, samen met een aantal andere katholieke en liberale parlementariërs een wetsvoorstel in om de executies niet langer publiek te laten uitvoeren, omdat ze meenden dat de berichtgeving in de pers te sensationeel was, maar het voorstel werd nooit wet.
In 1952 werd du Bus de Warnaffe opnieuw minister van Justitie, in opvolging van Joseph Pholien (1884-1968). Die laatste was moeten aftreden als gevolg van de genadeverlening, in het kader van een eerdere beslissing om de doodstraf niet langer uit te voeren, aan de bij verstek ter dood veroordeelde Richard De Bodt (1908-1975), SS-kampbewaker in Breendonk, die in 1951 aan België was uitgeleverd enerzijds en de vervroegde vrijlating van de eveneens ter dood veroordeelde tijdens de bezetting benoemde rijkswachtbevelhebber Adriaan Emiel Van Coppenolle (1893-1975) anderzijds.
Auteursrechten : Rechten voorbehouden
Weblegende : Charles du Bus de Warnaffe, 1943, "Culture et Civisme", Serie "Bâtir" nr. 3, Doornik/Parijs: Casterman.
Bibliografie
Aerts, Koen. 2014. Repressie zonder maat of einde. De juridische re-integratie van collaborateurs in de Belgische Staat na de Tweede Wereldoorlog. Gent: Academia Press.
Gerard, Emmanuel. 1985. De Katholieke Partij in crisis. Partijpolitiek leven in België (1918-1940). Leuven: Kritak.
Mabille, Xavier. 2007. “Du Bus de Warnaffe, Charles”. In Nouvelle Biographie Nationale, nr. 9. Brussel: Koninklijke Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schone Kunsten van België, p. 164–166.
Rezsöhazy, Elise, Dimitri Roden, Stanislas Horvat & Dirk Luyten. 2023. Les 242 dernières exécutions en Belgique. Les séquelles de la collaboration, 1944-1950. Tielt: Racine.
Vandeweyer, Luc. 2023. “Du Bus de Warnaffe, Charles”. In Digitale Encyclopedie van de Vlaamse Beweging.








